ذقن

[ویکی الکتاب] معنی یَخِرُّونَ: به خاک می افتند (از خرور به معنی به خاک افتادن .خرور کردن ذقن و چانه کنایه از به خاک افتادن برای سجده است)
تکرار در قرآن: ۳(بار)
«ذقن» به معنای «چانه» است; و می دانیم به هنگام سجده کردن، کسی چانه بر زمین نمی گذارد. اما تعبیر آیه، اشاره به این است که آنها با تمام صورت در پیشگاه خدا بر زمین می افتند، حتی چانه آنها که آخرین عضوی است که به هنگام سجده ممکن است به زمین برسد، در پیشگاه با عظمتش بر زمین قرار می گیرد. بعضی از مفسران، این احتمال را نیز داده اند که در سجده معمولی انسان نخست پیشانی بر خاک می نهد، ولی کسی که همچون مدهوشان بر خاک می افتد، اول چانه او بر زمین قرار می گیرد، به کار بردن این تعبیر، در آیه تأکیدی است بر معنای «یَخِرُّونَ».
چانه. ، اذقان جمع ذقن بمعنی چانه‏هاست. در مجمع و المیزان گوید: علت اعتبار اذقان آن است که چانه در وقت سجده نزدیکترین اجزاء صورت به زمین است. در المیزان اضافه کرده: گفته شده مراد از اذقان صورت‏هاست و جزء بطور مجاز بر کّل اطلاق شده است. در اقرب الموارد آمده «خّر لوجهه: وقع» یعنی بر رو افتاد معنی آیه چنین می‏شود. آنان که پیش از نزول قرآن دانش داده شده‏اند چون قرآن بر آنها خوانده شود بر چانه‏ها به سجده می‏افتند مراد از آیه چنان که المیزان گفته سجده است بقرینه «سجّداً» و ذکر اذقان بدان جهت است که گفته شد. ولی فکر می‏کنم منظور از سجده تواضع و خم شدن است نه سجده متعارف یعنی آنگاه که قرآن بر آنها خوانده شود در اثر تواضع و انقیاد آنقدر بر رو می‏افتند تا چانه‏ها به زمین برسد و در آیه بعدی آمده «وَ یَخِّرونَ لِلاَذقانِ یَبکُونَ و یَزیدُهُم خُشوعاً» می‏بینیم که از سجده خبری نیست. * اگر بگردن کسی زنجیر بزنند و آنقدر بگردانند تا زیر چانه‏اش برسد به بالا خواهد ماند و قدرت پائین آوردن سر خود را نخواهد داشت. آیه تشبیه است نسبت به اهل فسق و غیره یعنی: ما بگردن آنها سر به بالا گرفتگانند. اذقان سه بار در قرآن آمده که نقل شد.