ذرات زیراتمی

در فیزیک و شیمی به ذرات کوچکتر از اتم ذره زیراتمی گفته می شود. این ذرات به دو دسته ذرات بنیادی و ذرات ترکیبی تقسیم می شود. فیزیک ذرات و فیزیک هسته ای بخشی از فیزیک هستند که به مطالعه این ذرات می پردازند.
معروفترین ذرات زیراتمی الکترونها پروتونها و نوترونها هستند. الکترون ذره بنیادی و غیرقابل تقسیم است و پروتون و نوترون ذرات ترکیبی هستند که از سه کوارک تشکیل شده اند.
ذرات به سه روش طبقه بندی می شوند.
هر ذره ای بر پایه اسپین آن، در یک دسته آماری جای می گیرد. ذرات با اسپین نیمه صحیح از آمار فرمی - دیراک پیروی کرده و فرمیون نامیده می شوند. ذرات با اسپین صحیح از آمار بوز - اینشتین پیروی کرده و بوزون نامیده می شوند.
انواع مختلف ذرات بنیادی طبقه بندی خاص خود را در مدل استاندارد دارند و به سه دسته اصلی کوارک و لپتون و ذرات واسطه تقسیم می شوند. ذرات ترکیبی به دسته های ذرات فرضی و هسته و هادرون طبقه بندی می شوند. هر ذره متشکل از کوارک ها هادرون نامیده می شود که خود هادرون به دو دسته مزون و باریون تقسیم می شود. مزون ها از دو کوارک و باریون ها از سه کوارک تشکیل شده اند.
ذرات به دسته های بدون جرم و جرم دار تقسیم می شوند. ذرات جرم دار به سه دسته سبک وزن ( مانند لپتون ) و میان وزن ( مانند مزونها ) و سنگین وزن ( مانند باریونها ) تقسیم می شود.