ذخیره سازی داده رایانه

انبارش داده رایانه ای یا مهندسی فایل ها ( به انگلیسی: Computer data storage ) که بیشتر به آن مخزن داده ( به انگلیسی: storage ) یا حافظه ( به انگلیسی: memory ) گفته می شود، فناوری است که در آن از قطعات رایانه ای و رسانه ذخیره سازی برای حفظ داده های دیجیتالی استفاده می شود.
واحد پردازش مرکزی ( به انگلیسی: CPU ) در یک رایانه وظیفه دستکاری داده ها از طریق اجرای محاسبات را برعهده دارد. در عمل تمام رایانه ها از یک سلسله مراتب حافظه که تنظیماتی نزدیک به CPU دارد. فناوری های فرار سریع ( که با قطع برق داده ها را از دست می دهند ) را حافظه ( memory ) می نامند، اما فناوری های دائمی کند را انبارش ( storage ) می نامند.
هر دستگاهی که قادر به نگهداری اطلاعات باشد ( بتوان اطلاعات را در آن ذخیره کرد ) به نحوی که استفاده کننده از آن بتواند، در هر لحظه که لازم باشد، به اطلاعات مورد نیاز دستیابی[ ۱] داشته باشد. حافظه نامیده می شود. با توجه به وجود دو محیط، می توان حافظه های موجود در یک سامانه رایانه ای را به دو رده کلی تقسیم کرد:
• حافظه های درون ماشینی
• حافظه های برون ماشینی
از آنجا که موضوع اصلی در مهندسی فایلها، عبارتست از، مطالعه سامانه و ساختار ذخیره سازی اطلاعات در رسانه های ذخیره سازی خارجی، و بررسی شیوه های دستیابی به اطلاعات، بازیابی و انجام عملیات روی آن ها، لذا اساساً به حافظه های درون ماشینی نمی پردازیم، هرچند به هرحال حافظه اصلی و گاه حافظه نهان[ ۲] نیز، اقلاً به عنوان بافر ( حافظه میانگیر ) و ناحیه کاری کاربر[ ۳] مطرح می شوند و در مبادله اطلاعات میان دو محیط، گاه مقصد و گاه مبدأ هستند، ولی بررسی ویژگی های آن ها از حوزه و هدف این اوراق خارج است.
گونه های مختلف حافظه، هریک ویژگی هایی دارند، اما ویژگی هایی میان آن ها مشترک است از جمله:
• نوشتن و خواندن: هر حافظه ای این قابلیت را دارد که بتوان در آن نوشت ( درج اطلاعات ) یا از آن خواند ( واکشی اطلاعات[ ۴] ) .
• نشانی پذیری:[ ۵] هر حافظه ای مجهز است به یک سازوکار نشانی دهی، و به عبارت دیگر می توان به اطلاعات مورد نظر در حافظه، نشانی دهی کرد. واحد نشانی پذیر[ ۶] و نحوه نشانی دهی البته بستگی به گونه حافظه دارد.
• دستیابی پذیری:[ ۷] هر حافظه ای، از طریق سازوکار نشانی دهی، مورد دستیابی قرار می گیرد. دستیابی ممکن است به منظور خواندن از، یا نوشتن در حافظه صورت بگیرد.
• ظرفیت:[ ۸] هر حافظه ای دارای ظرفیتی است که به بیت یا بایت یا اضعا ف آن ها بیان می شود.
• زمان دستیابی:[ ۹] مدت زمانی است میان لحظه ای که دستور خواندن/ نوشتن داده می شود و لحظه ای که حافظه مورد نظر مورد دستیابی قرار می گیرد. منظور از حافظه مورد نظر قسمتی از حافظه است که داده مورد نظر در آن ذخیره شده است، مثلاً در حافظه اصلی، کلمه[ ۱۰] یا در حافظه خارجی، سکتور یا بلاک. [ ۱۱]
• نرخ انتقال[ ۱۲] یا سرعت انتقال: کمیتی است از اطلاعات که در واحد زمان از حافظه قابل انتقال است و آن را به بایت در ثانیه ( و یا اضعاف آن ) بیان می کنند.