دیوان جُند
از دیوان های حکومتی ایران. این دیوان به دیوان الجیش به معنی دیوان سپاه هم معروف بود. در دورۀ اولیه حکومت اسلامی با توجه به این که درآمد اصلی مسلمانان را لشکرکشی ها و جنگ ها تأمین می کرد، اولین دیوانی بود که تشکیل شد. این دیوان به دو مجلس تقسیم می شد: مجلس تقدیر که ارزیابی سپاه، رسیدگی به اسناد وکیلان خرج، تعیین میزان حقوق، و اعطای به موقع آن را انجام می داد؛ و مجلس مقابله که به بررسی اسناد، سپاهیان، انبارهای خواربار و علوفه می پرداخت و به نامه ها رسیدگی می کرد. دیوان الجیش و هر دو مجلس آن، ادارات تابعه ای چون ادارات لشکریان خاصه، لشکریان خدمه، و لشکریان مأمور به نواحی داشتند. دیوان الجیش در دوران آل بویه اهمیت بیشتری در مقایسه با سایر دیوان ها داشت. پادشاه یا امیرمقام صاحب الجیشی یا سپهسالاری را اعطا می کرد و سپهسالار در همه جا با اعمال نظر بزرگ زمین داران و پیشوایان دینی و به رأی شاه تعیین می شد. در این دوران دیوان الجیش را دیوان عرض و وزیر آن را عارض می نامیدند. این دیوان به مثابۀ سازمان و وزارت لشکر محسوب می شد که مواجب لشکریان را تأمین می کرد. عارض سالی یک بار سپاهیان را با همۀ ادوات نظامی در جای معینی به حضور شاه می آورد.
از دیوان های حکومتی ایران. این دیوان به دیوان الجیش به معنی دیوان سپاه هم معروف بود. در دورۀ اولیه حکومت اسلامی با توجه به این که درآمد اصلی مسلمانان را لشکرکشی ها و جنگ ها تأمین می کرد، اولین دیوانی بود که تشکیل شد. این دیوان به دو مجلس تقسیم می شد: مجلس تقدیر که ارزیابی سپاه، رسیدگی به اسناد وکیلان خرج، تعیین میزان حقوق، و اعطای به موقع آن را انجام می داد؛ و مجلس مقابله که به بررسی اسناد، سپاهیان، انبارهای خواربار و علوفه می پرداخت و به نامه ها رسیدگی می کرد. دیوان الجیش و هر دو مجلس آن، ادارات تابعه ای چون ادارات لشکریان خاصه، لشکریان خدمه، و لشکریان مأمور به نواحی داشتند. دیوان الجیش در دوران آل بویه اهمیت بیشتری در مقایسه با سایر دیوان ها داشت. پادشاه یا امیرمقام صاحب الجیشی یا سپهسالاری را اعطا می کرد و سپهسالار در همه جا با اعمال نظر بزرگ زمین داران و پیشوایان دینی و به رأی شاه تعیین می شد. در این دوران دیوان الجیش را دیوان عرض و وزیر آن را عارض می نامیدند. این دیوان به مثابۀ سازمان و وزارت لشکر محسوب می شد که مواجب لشکریان را تأمین می کرد. عارض سالی یک بار سپاهیان را با همۀ ادوات نظامی در جای معینی به حضور شاه می آورد.
wikijoo: دیوان_جند