دین گالی رومی

مردم سلت پیش از کشورگشایی امپراتوری روم فاقد سنت نوشتاری و تصویری برای ثبت اساطیر و عقاید دینی خود بودند. تنها پس از اشغال گالیا توسط روم در دوره ژولیوس سزار بود که مردم سلت تحت تأثیر رومیان و یونانیان شروع به ساخت نقش برجسته و معابدی برای خدایانشان کردند. به سبب همین ما به جز نوشته های مورخان و شاعران یونانی و رومی و شواهد باستان شناسی اندک، اطلاعات چندانی از اسطوره شناسی سلت های قاره ای نداریم. حتی همین شواهد ناچیز نیز به شدت تحت تأثیر اسطوره شناسی یونانی و رومی قرار گرفته است. به همین سبب نمی توان خدایان و اساطیر سلتی گالیا را بازسازی کرد. حتی می توان گفت که قبایل مختلف سلت خدایان گوناگونی را می پرستیدند و برخلاف یونانیان و رومیان که خدایان محلی از طریق همگون سازی به خدایان ملی تبدیل می شدند، قبایل و اقوام سلت فاقد چنین انسجام و وحدتی بودند تا اساطیر مشترک داشته باشند.
سلت های گالیا نیز مانند بسیاری از اقوام باستانی، عناصر طبیعت مثل آب را می پرستیدند. برای مثال بوروو، ایزد چشمه های آبگرم، بوده است و نام شهر فرانسوی بوربون که خاندان معروف بوربون ( که تا پیش از انقلاب فرانسه، بر این کشور حاکم بودند ) ریشه در نام ایزد باستانی سلتی دارد.
از دیگر عناصر طبیعت که توسط مردم گالیا پرستیده می شد، جنگل و درختان بودند. پلینی بزرگ، مورخ رومی، می نویسد که دروئیدها ( روحانیون سلتی ) پرستشگاه هایشان را در جنگل های بلوط برپا می کنند و هیچ مراسمی وجود ندارد که بدون برگ درخت بلوط اجرا شود[ ۱] . ماکسیموس صوری[ ۲] , فیلسوف سده دوم, گزارش می دهد که سلت ها, زئوس را به شکل درخت بلوط تنومندی می پرستیدند[ ۳] .
لوکان، شاعر رومی، در اثر معروف خود فارسالیا[ ۴] از سه خدای سلتی گالی یاد می کند «تیوتاتس[ ۵] سفاک و ستمگر با قربانی های خونین تسکین داده می شود و اسوس[ ۶] وحشتناک با قربانگاه های بی رحم و خونریزش ( آرام می گیرد ) و تارانیس[ ۷] با قربانگاهی که در خونریزی کم از دیانای اسکیت ها نیست»[ ۸]
لوسیان, نویسنده یونانی آشوری تبار, از یک خدای گالی به نام اوگمیوس یاد کرده است و آن را با هرکول, پهلوان یونانی, مقایسه کرده است. البته ویژگی این هرکول گالی نه در قوای جسمانی بلکه در قدرت سخنوری اش بود. اوگمیوس گالی مشابه ایزد اوگما ایرلندی می باشد. ایرلندی ها همچون گال ها از اقوام سلتی به شمار می روند. طبق سنت اختراع خط اوگامیک در ایرلند را به ایزد اوگما نسبت می دهند[ ۱۰] .