دیاله

لغت نامه دهخدا

( دیالة ) دیالة. [ ل َ ]( اِخ ) نام موضعی است در حجاز. ( از معجم البلدان ).
دیاله. [ ل َ ] ( اِخ )دیالی. یکی از مهمترین ریزابه های ساحل چپ دجله ، که سرچشمه های آن در نواحی کرمانشاهان و کردستان ( ایران غربی ) است و در جنوب شرقی بغداد به دجله میریزد قسمتی از آن که در ایران است «سیروان » نام دارد و گاهی این اسم به همه رود هم اطلاق میشود. کمی پس از عبور از قزل رباط = جلولاء در خاک عراق راه خود را در جبل حمرین باز میکند نزدیک این محل یک رشته کانالهای عمده از دیاله منشعب میگردد که از آنها برای آبیاری نخلستانها و محصولات زمستانی و تابستانی استفاده میشود.
از شهرهای قدیم که از دیاله و کانال های آن استفاده میکرده اند. نهروان ، بعقوبه = بعقوبا، دسکره و جلولاء بوده است. پهنه اطراف مسیر سفلای دیاله در قدیم صدها آبادی و جمعیت فراوان داشت و آثار دوره ساسانی و سایر اماکن باستانی آن حاکی از این است که این ناحیه همیشه پرنعمت بوده است. در دوره اسلامی جاده خراسان ( از بغداد به ناحیه جبال ) از این ناحیه ( بیشتر در امتدادرودخانه ) میگذشت. و هنوز هم جاده اتومبیل رو بین بغداد و ایران غالباً در همان امتداد است. رجوع به دائرة المعارف فارسی شود.

فرهنگ فارسی

گاو رود سیروان رود - رودیست که از کوههای مغرب اسد آباد ( سر راه همدان به کرمانشاهان ) سرچشمه میگیردواز مرز ایران و عراق میگذرد و برود دجله می پیوندد.از شعب مهم آن (( آب حلوان ) ) است .
نام موضعی است در حجاز .

دانشنامه آزاد فارسی

رودی مهم در قسمت مرکزی شرق عراق. نامش باستانی و معنای آن نامعلوم است. در متون یونانی دیالاس آمده است. این رود از نواحی غربی ایران در استان های کرمانشاه و کردستان سرچشمه می گیرد و در جنوب شرقی بغداد به دجله می پیوندد. آن بخش از رود که در خاک ایران است، سیروان (یا به گفتۀ یاقوت، شیروان) خوانده می شود. دیاله شاخۀ چپ دجله و با سفینه های کوچک قابل کشتی رانی است. شاخه ای دیگر از دیاله، نهر تنجره (حُلوانِ دورۀ عباسی) در غرب خانقین وارد خاک عراق می شود. دیاله پس از عبور از قِزِل رباط (جلولای باستانی) از جبل حَمرین می گذرد. در گذشته های دور شهرهای جلولاء، دسکره، بعقوبه و نهروان از کانال های منشعب از آن برای آبیاری نخلستان ها و کشتزارها استفاده می کردند و هم اکنون نیز آبادی و رونق شهرهای خانقین، مَندَلی خالص و بَعقوبه تماماً وابسته به کانال های انشعابی این رودخانه است. سیستم سابق آبیاری آن در حملۀ مغول ویران شد. جادۀ اصلی بغداد به جبال و خراسان، عمدتاً به موازات دیاله بود. بقایای آثار دورۀ ساسانی و دوره های دیگر دلیل حاصل خیزی و رونق این ناحیه در طول تاریخ است.

پیشنهاد کاربران

دیاله نام سرزمینی لر نشین در کشور عراق است
مردم دیاله از لرهای فیلی هستند

بپرس