دکسترومتورفان

دکسترومتورفان ( به انگلیسی: Dextromethorphan ) یک داروی ضدسرفه است. [ ۲] دکسترومتورفان داروی بدون نسخه است[ ۳] و به اشکال قرص، شربت و قطره تولید می شود.
دارو از راه خوراکی به خوبی جذب می شود و با اثر مستقیم روی مرکز سرفه در بصل النخاع، موجب تضعیف واکنش سرفه می گردد. [ ۴] دکسترومتورفان به میزان وسیعی در کبد متابولیزه و به متابولیت فعالی به نام دکسترورفان تبدیل می شود که از طریق کلیه ها دفع می گردد؛ اما متابولیسم کبدی سودوافدرین ناقص بوده و حدود ۵۵ الی ۷۵ درصد آن به صورت تغییر نیافته از راه ادرار دفع می گردد.
دسکترومتورفان مهارگر غیر رقابتی کانال NMDA، آگونیست ضعیف گیرنده سیگما - 1 و μ اپیوئیدی، مهارگربازجذب نوراپی نفرین و سروتونین، آگونیست گیرنده سروتونینی نوع 1 ( 5 - HT1B ) ، آگونیست آلفا ۲ آدرنرژیکی و آگونیست گیرنده نوع ۱ هیستامینی و موسکارینی است، همچنین اتصال استیل کولین به گیرنده های نیکوتینی را تسهیل می کند. [ ۵] [ ۶] متابولیت اصلی آن ( دسکترورفان ) توانایی بیشتری در مهار کانال NMDA دارد.
بعد از مصرف خوراکی، دارو سریعاً از راه گوارش جذب شده و وارد جریان خون می گردد سپس از سد خونی مغزی می گذرد و وارد مغز می شود. دسکترومتورفان در کبد توسط آنزیم سیتوکروم P450 به دکسترورفان تبدیل می شود.
این دارو در رفع حالات التهابی دستگاه فوقانی از جمله رینیت آلرژیک، التهاب حاد یا تحتِحاد سینوسها، خروسک، التهاب حاد گوارش میانی والتهاب نای و نای ژه و نیز تسکین علامتی سرفه هایِ خشکِ ناشی از گلودردِ خفیف و تحریک ناشی از سرماخوردگی، به کار می رود. [ ۷]
ترکیبات دکسترومتورفان به شکل گسترده ای برای جلوگیری از سرفه های سرماخوردگی در داروهای ضدسرفه به کار می رود؛ همچنین موارد دیگری از استفاده این دارو در تسکین درد برای کاربردهای روان شناسی نیز پیدا شده است. این دارو در ایران به صورت شربت همراه با پسودوافدرین که خاصیت ضد احتقانی دارد با نام دکسترومتورفان - پی نیز تولید می گردد.
مصرف دکسترومتورفان می تواند موجب بروز عوارض جانبی زیر شود:[ نیازمند منبع]
• خارش
• اسهال
• یبوست
• حالت تهوع
• استفراغ
• خواب آلودگی
• عصبانیت
• کاهش هشیاری و گیجی
• توهم دیداری
• سرگیجه
• تاری دید
• تعرق
• تب
• تغییرات فشارخون
• تنفس کم عمق و یا نامنظم
• احتباس ادرار
• درد مثانه