دوسِک، یان لادیسْلاف (۱۷۶۰ـ۱۸۱۲)(Dussek, Jan Ladislav)
دوسِک، یان لادیسْلاف
آهنگ ساز بوهِمی (چک) و نوازندۀ پیانو. نابغۀ نوازندگی پیانو که ساخته هایش، شامل بیش از ۴۰ سونات پیانو و حدود هجده کنسرتوی پیانو، اغلب پاساژهایی را به نمایش می گذارد که اجرای شان به نسبت آن روزگار چالش های فنی زیادی می طلبد. دوسِک که ساخته هایش بافت هایی فشرده تر و غنی تر (و اغلب هارمونی هایی پرپیچ وخم تر) از آثار بیشتر معاصرانش داشتند، بسیاری از پیشرفت های موسیقایی قرن ۱۹ را تحت تأثیر قرارداد. جزو گروهی از آهنگ سازان بود که به مکتب پیانوفورتۀ لندن شهرت داشت. دوسک در ۵سالگی نوازندۀ پیانو و در ۹سالگی ارگ نوازی ماهر بود. در یک دانشکدۀ یسوعی و دانشگاه پراگ، رشتۀ الهیات، تحصیل کرد. در حدود ۱۷۷۹ به هلند رفت و ارگ نواز کلیساهای شهرهای مالین و برخِن ـ اُپ ـ زوم شد. در حدود ۱۷۸۲ حرفۀ ارگ نوازی را کنار گذاشت و در مقام نوازندۀ پیانو و آهنگ ساز در آمستردام و لاهه شهرتی کسب کرد. گشت های هنری، او را به هامبورگ (و آموزش نزد کارل فیلیپ امانوئل باخ)، برلین، و سن پترزبورگ کشاندند، و او در این شهر به خدمت شاهزاده راجیویل درآمد. در ۱۷۸۶ در حضور ماری آنتوانت در پاریس نواخت و پس از سفری به ایتالیا در ۱۷۸۸ به پاریس بازگشت. با وقوع انقلاب فرانسه به لندن گریخت و نخستین برنامۀ خود را در یکی از کنسرت های سالومون در ۱۷۹۰ اجرا کرد. در ۱۷۹۲ با سوفیا کُری(۱۷۴۵ـ۱۸۴۷)، خواننده و نوازندۀ پیانو، ازدواج کرد و وارد بنگاه نشر آثار موسیقی پدرزن خود شد. در ۱۸۰۰ با ورشکستگی آن بنگاه برای فرار از دست طلبکاران خود به هامبورگ رفت. در سال های ۱۸۰۳ـ۱۸۰۶ با شاهزادۀ پروس لوئی فردیناندبود. بعد به خدمت شاهزادۀ ایزنبورگ و بالاخره به خدمت تالیران درآمد. موسیقی ای که او برای پیانو ساخت کاربردهای بدیع و نهادینۀ این ساز را آشکار می سازد. سونات های او پیش آگهی های حیرت انگیزی از کار آهنگ سازان بعدی دارند؛ تأثیر او بر بتهوون از اهمیت خاصی برخوردار است. از جمله آثار صحنه ای اوست: موسیقی صحنه ای برای نمایش نامه های اسیرِ اشپیلبورگ (لندن، ۱۷۹۸) و پیسارّو اثر شریدان (هر دو همراه با کِلی).
دوسِک، یان لادیسْلاف
آهنگ ساز بوهِمی (چک) و نوازندۀ پیانو. نابغۀ نوازندگی پیانو که ساخته هایش، شامل بیش از ۴۰ سونات پیانو و حدود هجده کنسرتوی پیانو، اغلب پاساژهایی را به نمایش می گذارد که اجرای شان به نسبت آن روزگار چالش های فنی زیادی می طلبد. دوسِک که ساخته هایش بافت هایی فشرده تر و غنی تر (و اغلب هارمونی هایی پرپیچ وخم تر) از آثار بیشتر معاصرانش داشتند، بسیاری از پیشرفت های موسیقایی قرن ۱۹ را تحت تأثیر قرارداد. جزو گروهی از آهنگ سازان بود که به مکتب پیانوفورتۀ لندن شهرت داشت. دوسک در ۵سالگی نوازندۀ پیانو و در ۹سالگی ارگ نوازی ماهر بود. در یک دانشکدۀ یسوعی و دانشگاه پراگ، رشتۀ الهیات، تحصیل کرد. در حدود ۱۷۷۹ به هلند رفت و ارگ نواز کلیساهای شهرهای مالین و برخِن ـ اُپ ـ زوم شد. در حدود ۱۷۸۲ حرفۀ ارگ نوازی را کنار گذاشت و در مقام نوازندۀ پیانو و آهنگ ساز در آمستردام و لاهه شهرتی کسب کرد. گشت های هنری، او را به هامبورگ (و آموزش نزد کارل فیلیپ امانوئل باخ)، برلین، و سن پترزبورگ کشاندند، و او در این شهر به خدمت شاهزاده راجیویل درآمد. در ۱۷۸۶ در حضور ماری آنتوانت در پاریس نواخت و پس از سفری به ایتالیا در ۱۷۸۸ به پاریس بازگشت. با وقوع انقلاب فرانسه به لندن گریخت و نخستین برنامۀ خود را در یکی از کنسرت های سالومون در ۱۷۹۰ اجرا کرد. در ۱۷۹۲ با سوفیا کُری(۱۷۴۵ـ۱۸۴۷)، خواننده و نوازندۀ پیانو، ازدواج کرد و وارد بنگاه نشر آثار موسیقی پدرزن خود شد. در ۱۸۰۰ با ورشکستگی آن بنگاه برای فرار از دست طلبکاران خود به هامبورگ رفت. در سال های ۱۸۰۳ـ۱۸۰۶ با شاهزادۀ پروس لوئی فردیناندبود. بعد به خدمت شاهزادۀ ایزنبورگ و بالاخره به خدمت تالیران درآمد. موسیقی ای که او برای پیانو ساخت کاربردهای بدیع و نهادینۀ این ساز را آشکار می سازد. سونات های او پیش آگهی های حیرت انگیزی از کار آهنگ سازان بعدی دارند؛ تأثیر او بر بتهوون از اهمیت خاصی برخوردار است. از جمله آثار صحنه ای اوست: موسیقی صحنه ای برای نمایش نامه های اسیرِ اشپیلبورگ (لندن، ۱۷۹۸) و پیسارّو اثر شریدان (هر دو همراه با کِلی).
wikijoo: دوسک،_یان_لادیسلاف_(۱۷۶۰ـ۱۸۱۲)