دوستعلی خان مُعَیّرالممالک ( ۱۲۳۶ قمری – ۱۲۹۰ قمری ) ( همچنین ملقب به نظام الدوله ) از رجال دورهٔ قاجار و خزانه دار و رئیس ضرابخانه در دورهٔ ناصرالدین شاه قاجار بود. ( اصالتا اهل روستای ابرسج [ ۱] شهر بسطام از توابع شاهرود )
دوستعلی خان معیرالممالک تنها پسر حسینعلی خان معیرالممالک خزانه دار و رئیس ضرابخانه شاهی بود. مادرش شیرین شاه خانم بسطامی دخترعموی پدرش بود. پس از درگذشت پدر در سال ۱۲۷۴ هجری قمری، تمام مقامات او را از جمله خزانه داری، ریاست ضرابخانه شاهی و حکومت یزد و گیلان، به ارث برد. از یاران نزدیک مستوفی الممالک بود. با توسعهٔ انحصار خزانه دولتی و ضرابخانهٔ شاهی ثروت کلانی اندوخت. او نیز مانند مستوفی الممالک از جناح محافظه کار دربار قاجار بود و با میرزا حسین خان سپهسالار و اصلاحات او مخالفت داشت. [ ۲] امین الدوله در خاطرات خود معیرالممالک را متهم به سوء استفاده از مقامش برای اختصاص معاملات دولتی به خود، می کند. [ ۳] و نقل می کند که در برابر شاه لباس مندرس می پوشیده و اظهار فقر و تنگدستی می کرده است. [ ۴] در اواسط سلطنت ناصرالدین شاه، هنگامی که دستگاه ضرب سکه، که با ضرب سکه در اوزان دقیق و برابر، تقلب در عیار سکه ها را دشوار می کرد، خریداری شد، معیرالممالک اجازه استفاده از دستگاه را نداد و به ضرب سکه به طریق سنتی ادامه داد. [ ۵] معیرالممالک در سال ۱۲۸۳ هجری قمری، عصمت الدوله دختر ناصرالدین شاه را برای پسر ده ساله اش، دوست محمد خان به زنی گرفت. در مراسم ازدواج دختر شاه را بر پشت فیل نشاندند و از اندرون شاهی به منزل داماد آوردند. تعدادی از اروپاییان در سفرنامه های خود از این عروسی یاد کرده اند. [ ۶]
معیرالممالک پس از ورم و سیاه شدن لثه و گذراندن شبی در اغما در ۱۸ صفر ۱۲۹۰ درگذشت. نوهٔ او، دوستعلی معیری، وفات وی را بر اثر داروهای مسمومی می داند که طبیب احتمالاً به تحریک سپهسالار، برای درمان ورم لثه به کار برده است. [ ۷]
معیرالممالک مسئولیت امور معماری دربار ناصرالدین شاه را برعهده داشت و در این مقام توانست زمینه را برای بروز خلاقیت معماری در عصر خودش فراهم کند. دو بنای مهم عصر قاجار، تکیه دولت و شمس العماره هردو به فرمان ناصرالدین شاه و زیرنظر او ساخته شد. او همچنین چندین بنای عام المنفعه و شخصی ساخت که بعضی از لحظ معماری ارزشمند هستند. شبستان مسجد جامع عتیق، بازارچه معیر، مسجد معیر، جلوخان معیر، آب انبار معیر، کوچه باغ معیر، مدرسه معیر و حمام معیر از بناهای اوست. [ ۸] او بر بناهای باغ معیر در تهران که از ساخته های پدرش بود، قسمت هایی افزود و اندرونی سمت شرقی باغ را بنا نهاد و در زیبا کردن ساختمان های قدیمی باغ کوشش کرد. [ ۹] بنای فعلی باغ فردوس نیز به دستور او ساخته شده است. [ ۸]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدوستعلی خان معیرالممالک تنها پسر حسینعلی خان معیرالممالک خزانه دار و رئیس ضرابخانه شاهی بود. مادرش شیرین شاه خانم بسطامی دخترعموی پدرش بود. پس از درگذشت پدر در سال ۱۲۷۴ هجری قمری، تمام مقامات او را از جمله خزانه داری، ریاست ضرابخانه شاهی و حکومت یزد و گیلان، به ارث برد. از یاران نزدیک مستوفی الممالک بود. با توسعهٔ انحصار خزانه دولتی و ضرابخانهٔ شاهی ثروت کلانی اندوخت. او نیز مانند مستوفی الممالک از جناح محافظه کار دربار قاجار بود و با میرزا حسین خان سپهسالار و اصلاحات او مخالفت داشت. [ ۲] امین الدوله در خاطرات خود معیرالممالک را متهم به سوء استفاده از مقامش برای اختصاص معاملات دولتی به خود، می کند. [ ۳] و نقل می کند که در برابر شاه لباس مندرس می پوشیده و اظهار فقر و تنگدستی می کرده است. [ ۴] در اواسط سلطنت ناصرالدین شاه، هنگامی که دستگاه ضرب سکه، که با ضرب سکه در اوزان دقیق و برابر، تقلب در عیار سکه ها را دشوار می کرد، خریداری شد، معیرالممالک اجازه استفاده از دستگاه را نداد و به ضرب سکه به طریق سنتی ادامه داد. [ ۵] معیرالممالک در سال ۱۲۸۳ هجری قمری، عصمت الدوله دختر ناصرالدین شاه را برای پسر ده ساله اش، دوست محمد خان به زنی گرفت. در مراسم ازدواج دختر شاه را بر پشت فیل نشاندند و از اندرون شاهی به منزل داماد آوردند. تعدادی از اروپاییان در سفرنامه های خود از این عروسی یاد کرده اند. [ ۶]
معیرالممالک پس از ورم و سیاه شدن لثه و گذراندن شبی در اغما در ۱۸ صفر ۱۲۹۰ درگذشت. نوهٔ او، دوستعلی معیری، وفات وی را بر اثر داروهای مسمومی می داند که طبیب احتمالاً به تحریک سپهسالار، برای درمان ورم لثه به کار برده است. [ ۷]
معیرالممالک مسئولیت امور معماری دربار ناصرالدین شاه را برعهده داشت و در این مقام توانست زمینه را برای بروز خلاقیت معماری در عصر خودش فراهم کند. دو بنای مهم عصر قاجار، تکیه دولت و شمس العماره هردو به فرمان ناصرالدین شاه و زیرنظر او ساخته شد. او همچنین چندین بنای عام المنفعه و شخصی ساخت که بعضی از لحظ معماری ارزشمند هستند. شبستان مسجد جامع عتیق، بازارچه معیر، مسجد معیر، جلوخان معیر، آب انبار معیر، کوچه باغ معیر، مدرسه معیر و حمام معیر از بناهای اوست. [ ۸] او بر بناهای باغ معیر در تهران که از ساخته های پدرش بود، قسمت هایی افزود و اندرونی سمت شرقی باغ را بنا نهاد و در زیبا کردن ساختمان های قدیمی باغ کوشش کرد. [ ۹] بنای فعلی باغ فردوس نیز به دستور او ساخته شده است. [ ۸]
wiki: دوستعلی نظام الدوله