دوره نخست مجلس شورای ملی ایران از ( ۱۴ مهر ۱۲۸۵ /۷ اکتبر ۱۹۰۶ ) تا به توپ بسته شدنش در ( ۲ تیر ۱۲۸۷/ ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸ ) دایر بود.
طبق نظامنامهٔ انتخابات یکمین مجلس شورای ملی، انتخابات نه به صورت تقسیم بندی کشور به حوزه های انتخابی، بلکه بر اساس جایگاه های اجتماعی و به صورت طبقاتی انجام می شد. ۶ گروه دارای «حق انتخاب شدن» عبارت بودند از: ۱ - شاهزادگان و درباریان، ۲ - روحانیان و طلبه ها، ۳ - اشراف و اعیان، ۴ - تاجرانی که مکان مشخصی برای کسب داشته باشند، ۵ - ملاکینی که زمین هایشان حداقل ۱۰۰۰ تومان ارزش داشته باشد، و ۶ - استادکاران دارای مغازه ( اصناف ) .
... [مشاهده متن کامل]
همچنین همهٔ مردم هم حق رأی دادن نداشتند. گروه های دارای «حق انتخاب کردن» عبارت بودند از: ۱ - شاهزادگان و درباریان، ۲ - روحانیان و طلبه ها، ۳ - اعیان و اشراف، ۴ - تاجران، ۵ - مالکان و فلاحان و ۶ - اصناف. زنان، کارگران، شاگردان اصناف و دهقان های روستایی حق انتخاب کردن نداشتند.
همچنین انتخابات یکمین مجلس شورای ملی به صورت حزبی نبود و در این زمان هنوز در عرصهٔ سیاست ایران حزبی شکل نگرفته بود.
۲۶ درصد نمایندگان آن را بزرگان اصناف، ۲۰ درصد را روحانیان و ۱۵ درصد را تجار تشکیل می دادند. جناح های سیاسی حاضر در مجلس اول عبارت بودند از مستبدین، معتدلین و آزادیخواهان. مستبدین، کم تعداد بودند و در مذاکرات مجلس مشارکت چندانی نداشتند. نمایندگان این جناح اغلب شاهزاده، زمین دار یا اعیان بودند. آزادیخواهان نماینده طیف روشنفکر بودند و به رهبری سید حسن تقی زاده و یحیی میرزا اسکندری، از اصلاحات گستردهٴ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حمایت می کردند. آنها در مجلس اقلیت بودند، اما شخصیت های تاثیرگذاری در آن عضویت داشتند که بسیاری از آنان اعضای کمیته انقلابی، مجمع آدمیت و گنج فنون بودند. اکثریت مجلس با معتدلین با رهبری محمدعلی شالفروش و امین الضرب بودند که از سوی سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی پشتیبانی می شدند.
مصوبات مجلس قانون گذاری در مدت زمان کوتاه فعالیت خود از قرار زیر است.
• نظام نامه داخلی دارالشورای ایران در ۹۰ ماده ( ٢۵ مهرماه ١٢٨۵ )
• نظام نامه اساسی مشتمل بر ۵۱ ماده ( ٢٨ آذرماه ١٢٨۵ )
• متمم قانون اساسی در ۱۰۷ ماده ( ١۴ مهرماه ١٢٨۶ )
• قانون انجمن های ایالتی و ولایتی در ۱۲۲ ماده ( خردادماه ١٢٨۶ )
• قانون بلدیه در ۱۰۸ ماده ( ١١ خردادماه ١٢٨۶ )
• قانون مطبوعات در ۵۲ ماده ( ١٨ بهمن ماه ١٢٨۶ )
• قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام که به قوانین وزارت داخله معروف است. شامل ۴۳۲ ماده و ۲۶ ماده ضمیمه ( ١٧ آذرماه ١٢٨۶ )
• قانون وظایف یا مستمریات شامل ۱۰ ماده ( ١ اردیبهشت ماه ١٢٨٧ )
• قانون ممیزی علمی و اجرای آن ( ١٢٨۶ه. خ )
• قانون انجمن های تجارتی ( ١٢٨٧ه. خ )
• قانون رشوه و مجازات آن
• قانون تعیین مقرری دربار سلطنتی
• قانون عدلیه که ناتمام ماند
• ترتیب بودجه و تعیین مخارج ادارات
طبق نظامنامهٔ انتخابات یکمین مجلس شورای ملی، انتخابات نه به صورت تقسیم بندی کشور به حوزه های انتخابی، بلکه بر اساس جایگاه های اجتماعی و به صورت طبقاتی انجام می شد. ۶ گروه دارای «حق انتخاب شدن» عبارت بودند از: ۱ - شاهزادگان و درباریان، ۲ - روحانیان و طلبه ها، ۳ - اشراف و اعیان، ۴ - تاجرانی که مکان مشخصی برای کسب داشته باشند، ۵ - ملاکینی که زمین هایشان حداقل ۱۰۰۰ تومان ارزش داشته باشد، و ۶ - استادکاران دارای مغازه ( اصناف ) .
... [مشاهده متن کامل]
همچنین همهٔ مردم هم حق رأی دادن نداشتند. گروه های دارای «حق انتخاب کردن» عبارت بودند از: ۱ - شاهزادگان و درباریان، ۲ - روحانیان و طلبه ها، ۳ - اعیان و اشراف، ۴ - تاجران، ۵ - مالکان و فلاحان و ۶ - اصناف. زنان، کارگران، شاگردان اصناف و دهقان های روستایی حق انتخاب کردن نداشتند.
همچنین انتخابات یکمین مجلس شورای ملی به صورت حزبی نبود و در این زمان هنوز در عرصهٔ سیاست ایران حزبی شکل نگرفته بود.
۲۶ درصد نمایندگان آن را بزرگان اصناف، ۲۰ درصد را روحانیان و ۱۵ درصد را تجار تشکیل می دادند. جناح های سیاسی حاضر در مجلس اول عبارت بودند از مستبدین، معتدلین و آزادیخواهان. مستبدین، کم تعداد بودند و در مذاکرات مجلس مشارکت چندانی نداشتند. نمایندگان این جناح اغلب شاهزاده، زمین دار یا اعیان بودند. آزادیخواهان نماینده طیف روشنفکر بودند و به رهبری سید حسن تقی زاده و یحیی میرزا اسکندری، از اصلاحات گستردهٴ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حمایت می کردند. آنها در مجلس اقلیت بودند، اما شخصیت های تاثیرگذاری در آن عضویت داشتند که بسیاری از آنان اعضای کمیته انقلابی، مجمع آدمیت و گنج فنون بودند. اکثریت مجلس با معتدلین با رهبری محمدعلی شالفروش و امین الضرب بودند که از سوی سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی پشتیبانی می شدند.
مصوبات مجلس قانون گذاری در مدت زمان کوتاه فعالیت خود از قرار زیر است.
• نظام نامه داخلی دارالشورای ایران در ۹۰ ماده ( ٢۵ مهرماه ١٢٨۵ )
• نظام نامه اساسی مشتمل بر ۵۱ ماده ( ٢٨ آذرماه ١٢٨۵ )
• متمم قانون اساسی در ۱۰۷ ماده ( ١۴ مهرماه ١٢٨۶ )
• قانون انجمن های ایالتی و ولایتی در ۱۲۲ ماده ( خردادماه ١٢٨۶ )
• قانون بلدیه در ۱۰۸ ماده ( ١١ خردادماه ١٢٨۶ )
• قانون مطبوعات در ۵۲ ماده ( ١٨ بهمن ماه ١٢٨۶ )
• قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام که به قوانین وزارت داخله معروف است. شامل ۴۳۲ ماده و ۲۶ ماده ضمیمه ( ١٧ آذرماه ١٢٨۶ )
• قانون وظایف یا مستمریات شامل ۱۰ ماده ( ١ اردیبهشت ماه ١٢٨٧ )
• قانون ممیزی علمی و اجرای آن ( ١٢٨۶ه. خ )
• قانون انجمن های تجارتی ( ١٢٨٧ه. خ )
• قانون رشوه و مجازات آن
• قانون تعیین مقرری دربار سلطنتی
• قانون عدلیه که ناتمام ماند
• ترتیب بودجه و تعیین مخارج ادارات
