دودکش سیاه

دودکش های سیاه چشمه های آب گرمی در کف اقیانوس ها هستند. این دودکش ها در اثر رخنه آب بسیار داغی که از پوستهٔ کرهٔ زمین به کف اقیانوس نشت می کند پدید می آیند. این چشمه ها معمولاً به صورت گروهی و در مجموعه هایی چند صد متری وجود دارند.
از این چشمه ها آب های گرم غنی از رسوبات می جوشند که پس از سرد شدن آکنده از عناصر روی، مس، نقره، منگنز، نیکل و طلا هستند و از این رو آن ها را سولفیدهای عظیم بستر دریا می نامند.
بالا رفتن قیمت مس، روی، منگنز و دیگر فلزات مهم باعث جلب توجه کارشناسان به سمت منابع این فلزات در کف اقیانوسها شده است. در حدود ۱۰ سال است که شرکت های مختلف، عملیات هایی را در آب های گینه نو، نیوزیلند، تونگا و فیجی کار اکتشاف این منابع عظیم سولفید را آغاز کرده اند.
گرچه معدنکاری کف اقیانوس هنوز از نظر تجاری دارای خطر ریسک بالایی است، منابع کوچک قاره ها همراه با قیمت های بالای این فلزات و وجود فناوری های جدید این معدنکاری را برای کارشناسان جالب توجه کرده است.
در محل این نهشته های کانی گاه لوله های دودکش مانندی شکل گرفته که بلندی آن ها گاه تا ده ها متر می رسد.
در پیرامون این دودکش ها یک زیست بوم ویژه پدید آمده که انرژی خود را از نورساخت ( فوتوسنتز ) نمی گیرد. در این ژرفا از دریاها نوری وجود ندارد و بنابراین گیاهی هم نیست تا فوتوسنتز لازم برای حیات را تأمین کند. از این رو کشف زندگی بدون نور در کرهٔ زمین در پیرامون دودکش های سیاه کشفی شگفت آور برای دانشمندان بود.
موجودات زنده دودکش زی ( پیرامون دودکش های سیاه ) انرژی خود را از باکتری هایی می گیرند که آموخته اند از اکسایش سولفید اکسیژنی که از کف اقیانوس می آید انرژی بسازند.
برخی دانشمندان بر این باورند که دودکش های سیاه ممکن است زادگاه نخستین موجودات زنده در کرهٔ زمین باشند.