دودمان یـِرواندونی ( به ارمنی: Երվանդունիներ، ( به انگلیسی Orontid Dynasty ) ، از ۵۷۰ ( پیش از میلاد ) تا ۲۰۰ ( پیش از میلاد ) حکمرانی کردند. مؤسس پادشاهی اَروَند ( یرواند ) یکم ساکاواکیاتس بود و آخرین پادشاه از این دودمان یرواند چهارم. آنتیوخوس چهارم کوماژن از این خاندان آخرین پادشاه کوماژن بود. شاهان یرواندی در آغاز ساتراپ های ایران هخامنشی در منطقه بودند.
نام این دودمان یعنی یرواندی ( در زبان های غربی Orontid ) ( در یونانی: Ὀρόντης لاتین: Orontes ) گرفته شده که به معنی «چابک» و «دلاور» است. [ ۱] [ ۲]
برخی از مورخان بیان می کنند که یرواندی ها اصالتاً ایرانی بودند، [ ۳] [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] و پیوندهای خانوادگی دودمانی با سلسله حاکم هخامنشی داشته اند. [ ۸] [ ۷] [ ۹] یرواندی ها در تمام مدت فرمانروایی خود بر نسب خود از هخامنشیان تأکید داشتند تا مشروعیت سیاسی خود را تقویت کنند. [ ۱۰]
به گفته این منابع، آن ها از خویشاوندان طایفه هخامنشی به حساب می آمدند و از خاندان ویدرنه از یاران هفتگانه داریوش یکم در سرکوب گئومات مغ محسوب می شدند. و هم استاتیرای یکم ملکه محبوب اردشیر دوم و برادرش تیسافرن سردار معروف پارسی از این خاندان بودند و هم یرواند یکم نوه عموی این دو با دختر اردشیر دوم به نام روزگونه ازدواج نمود. [ ۱۱]
مورخان دیگری می گویند که یرواندی ها اصالتاً ارمنی بودند، [ ۱۲] [ ۱۳] [ ۱۴] در حالی که به گفته رازمیک پانوسیان، یرواندی ها احتمالاً با فرمانروایان ایران و سایر خاندان های اشرافی برجسته در ارمنستان وصلت کرده بودند و می گویند که قومیت ارمنی آنها نامشخص است. [ ۱۵]
مرزهای ارمنستان در دوران پادشاهی یرواند یکم ساکاواکیاتس همان مرزهای دوران اورارتو بود و در جنوب از جلگه دجله می گذشت، در شمال با ارمنستان علیا و منطقه گوگارک در غرب با فرات و در شرق توسط دریاچه ارومیه بطرف جلگه شاخه سفلای ارس و رود کورا محدود می شد. یرواندی ها دشت آرارات را مرکز حکومتشان قرار دادند و شهر آرماویر که به روی خرابه های آرگیشتی خینیلی بنا گردیده بود. به عنوان پایتخت برگزیدند. آنها در این سرزمین به اصلاحات و آبادانی پرداختند و چند شهر بنا نهادند. در منطقه ای که رودهای ارس و آخوریان به هم ملحق می گردند شهر یروانداشات ساخته می شود؛ که جانشین آرماویر پایتخت پادشاهی ارمنستان می گردد. این شهر اخیر نقش خود را بعنوان مرکز پرستش حفظ می نماید. یک زیارتگاه بزرگ دیگر در باگاران در کنار آخوریان ایجاد می گردد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنام این دودمان یعنی یرواندی ( در زبان های غربی Orontid ) ( در یونانی: Ὀρόντης لاتین: Orontes ) گرفته شده که به معنی «چابک» و «دلاور» است. [ ۱] [ ۲]
برخی از مورخان بیان می کنند که یرواندی ها اصالتاً ایرانی بودند، [ ۳] [ ۴] [ ۵] [ ۶] [ ۷] و پیوندهای خانوادگی دودمانی با سلسله حاکم هخامنشی داشته اند. [ ۸] [ ۷] [ ۹] یرواندی ها در تمام مدت فرمانروایی خود بر نسب خود از هخامنشیان تأکید داشتند تا مشروعیت سیاسی خود را تقویت کنند. [ ۱۰]
به گفته این منابع، آن ها از خویشاوندان طایفه هخامنشی به حساب می آمدند و از خاندان ویدرنه از یاران هفتگانه داریوش یکم در سرکوب گئومات مغ محسوب می شدند. و هم استاتیرای یکم ملکه محبوب اردشیر دوم و برادرش تیسافرن سردار معروف پارسی از این خاندان بودند و هم یرواند یکم نوه عموی این دو با دختر اردشیر دوم به نام روزگونه ازدواج نمود. [ ۱۱]
مورخان دیگری می گویند که یرواندی ها اصالتاً ارمنی بودند، [ ۱۲] [ ۱۳] [ ۱۴] در حالی که به گفته رازمیک پانوسیان، یرواندی ها احتمالاً با فرمانروایان ایران و سایر خاندان های اشرافی برجسته در ارمنستان وصلت کرده بودند و می گویند که قومیت ارمنی آنها نامشخص است. [ ۱۵]
مرزهای ارمنستان در دوران پادشاهی یرواند یکم ساکاواکیاتس همان مرزهای دوران اورارتو بود و در جنوب از جلگه دجله می گذشت، در شمال با ارمنستان علیا و منطقه گوگارک در غرب با فرات و در شرق توسط دریاچه ارومیه بطرف جلگه شاخه سفلای ارس و رود کورا محدود می شد. یرواندی ها دشت آرارات را مرکز حکومتشان قرار دادند و شهر آرماویر که به روی خرابه های آرگیشتی خینیلی بنا گردیده بود. به عنوان پایتخت برگزیدند. آنها در این سرزمین به اصلاحات و آبادانی پرداختند و چند شهر بنا نهادند. در منطقه ای که رودهای ارس و آخوریان به هم ملحق می گردند شهر یروانداشات ساخته می شود؛ که جانشین آرماویر پایتخت پادشاهی ارمنستان می گردد. این شهر اخیر نقش خود را بعنوان مرکز پرستش حفظ می نماید. یک زیارتگاه بزرگ دیگر در باگاران در کنار آخوریان ایجاد می گردد.
wiki: دودمان یرواندی