دوتایی طیفی
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه آزاد فارسی
دوتاییِ طیفی (spectroscopic binary)
نوعی ستارۀ دوتایی که دو ستارۀ آن به قدری به هم نزدیک اند که جدا از هم دیده نمی شوند، امّا طیف نورِ مجزای آن ها را با طیف نما تشخیص می دهند. نخستین دوتایی طیفی را اخترشناس امریکایی، ادوارد پیکرینگ، کشف کرد که مؤلفۀ درخشان تر آن عَناق بود. اکنون چند صد دوتایی طیفی شناسایی شده اند که دورۀ مداریشان بین ۸۲ دقیقه تا پانزده سال متغیر است. دورۀ چند روزه در بین این ستاره ها از همه بیشتر مشاهده می شود. دو ستاره با چرخش بر گرد مرکزِ جرمِ مشترک، به تناوب، به ناظر نزدیک یا از او دور می شوند؛ درنتیجه، خطوط طیفشان با انتقال دوپلری روبه رو می شود (← اثر_دوپلر). اگر حرکت مداری نسبت به خط دید قائم باشد، نزدیک و دور شدنی وجود نخواهد داشت و از این رو، چنین سامانه ای را نمی توان به صورت دوتایی طیفی آشکارسازی کرد. در یک مورد از هر شش مورد درخشش های طیفی، هر دو مؤلفۀ دوتایی یکسان است و درنتیجه، وقتی یکی از آن ها نزدیک می شود، دیگری فاصله می گیرد. در این حالت، خطوط طیفی دو ستاره گاهی به صورت دوگانه و گاهی به صورت تکی نمایان می شود و با دوتایی طیفی دوخطی رو به رو می شویم. سرعت در امتداد خط دید ستارۀ درخشان تر، یا سرعت هر ستاره از دوتایی طیفی دوخطی را در مراحل گوناگون دورۀ مداری با استفاده از انتقال دوپلری محاسبه می کنند. تجزیه و تحلیل منحنی های این سرعت حدّ پایین جرم ترکیبی دوتایی تک خطی یا جرم هر یک از مؤلفه های دوتایی دوخطی را به دست می دهد.
نوعی ستارۀ دوتایی که دو ستارۀ آن به قدری به هم نزدیک اند که جدا از هم دیده نمی شوند، امّا طیف نورِ مجزای آن ها را با طیف نما تشخیص می دهند. نخستین دوتایی طیفی را اخترشناس امریکایی، ادوارد پیکرینگ، کشف کرد که مؤلفۀ درخشان تر آن عَناق بود. اکنون چند صد دوتایی طیفی شناسایی شده اند که دورۀ مداریشان بین ۸۲ دقیقه تا پانزده سال متغیر است. دورۀ چند روزه در بین این ستاره ها از همه بیشتر مشاهده می شود. دو ستاره با چرخش بر گرد مرکزِ جرمِ مشترک، به تناوب، به ناظر نزدیک یا از او دور می شوند؛ درنتیجه، خطوط طیفشان با انتقال دوپلری روبه رو می شود (← اثر_دوپلر). اگر حرکت مداری نسبت به خط دید قائم باشد، نزدیک و دور شدنی وجود نخواهد داشت و از این رو، چنین سامانه ای را نمی توان به صورت دوتایی طیفی آشکارسازی کرد. در یک مورد از هر شش مورد درخشش های طیفی، هر دو مؤلفۀ دوتایی یکسان است و درنتیجه، وقتی یکی از آن ها نزدیک می شود، دیگری فاصله می گیرد. در این حالت، خطوط طیفی دو ستاره گاهی به صورت دوگانه و گاهی به صورت تکی نمایان می شود و با دوتایی طیفی دوخطی رو به رو می شویم. سرعت در امتداد خط دید ستارۀ درخشان تر، یا سرعت هر ستاره از دوتایی طیفی دوخطی را در مراحل گوناگون دورۀ مداری با استفاده از انتقال دوپلری محاسبه می کنند. تجزیه و تحلیل منحنی های این سرعت حدّ پایین جرم ترکیبی دوتایی تک خطی یا جرم هر یک از مؤلفه های دوتایی دوخطی را به دست می دهد.
wikijoo: دوتایی_طیفی
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید