دوای مسهل * آنست که تأثیر آن به آن مشابه نباشـد بلکـه در هر فعل از آن اندک ضعیفتر باشد و محتاج به اصلاح بسیار نباشد، مانند سناء مکی و تربد و هلیلجات و امثـال اینهـا کـه بـه استعمال با ورد احمر یعنی سنا با گل سرخ و چرب نمودن تربد و هلیلجات به روغن بادام کافی است.
دوای مسهل ذوالخاصیه آنست که تأثیر آن به کیفیـت و
صورت هر دو باشد و با آن نیز قوت مسهله بود در کمال قوت و شدت تأثیر و برای کسر قوت محتاج به اصلاح و تدبیر و تشـویه و غیرها باشد و بعد اصلاح و ورود در بدن و تأثیر و تأثر، نفـوذ و سـرایت در افضـیه و سـطوح و عـروق و اعمـاق بـدن نمایـد و مختلط و متشبث به اخلاط و رطوبات رقیقه و غلیظـه گـردد و اکثر آنها را به تبخیر و ترقیق و تـذویب و تقطیـع و غیرهـا دفـع سازد و بعضی را به تحلیل بـرد ماننـد سـقمونیا کـه بـه کیفیـت احداث حرارت و به صورت نوعیه دفع صفرا و بلغم مـی نمایـد و همچنین سایر ادویه مسهله قویه مانند ماذریون و دند و خربـق و
... [مشاهده متن کامل]
غیرها .
صورت هر دو باشد و با آن نیز قوت مسهله بود در کمال قوت و شدت تأثیر و برای کسر قوت محتاج به اصلاح و تدبیر و تشـویه و غیرها باشد و بعد اصلاح و ورود در بدن و تأثیر و تأثر، نفـوذ و سـرایت در افضـیه و سـطوح و عـروق و اعمـاق بـدن نمایـد و مختلط و متشبث به اخلاط و رطوبات رقیقه و غلیظـه گـردد و اکثر آنها را به تبخیر و ترقیق و تـذویب و تقطیـع و غیرهـا دفـع سازد و بعضی را به تحلیل بـرد ماننـد سـقمونیا کـه بـه کیفیـت احداث حرارت و به صورت نوعیه دفع صفرا و بلغم مـی نمایـد و همچنین سایر ادویه مسهله قویه مانند ماذریون و دند و خربـق و
... [مشاهده متن کامل]
غیرها .