لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
فرهنگ عمید
گویش مازنی
پیشنهاد کاربران
دَوال پا یکی از موجودات خیالی در افسانه ها و داستان های ایرانی است که بالاتنه انسان دارد و پاهایش مانند تسمه دراز و پیچنده اند. دوال پا در زبان فارسی مصداق آدم سمجی است که به هر دلیل به حق یا ناحق به جایی یا کسی می چسبد و آن جا را رها نمی کند، چنان که وقتی بچه ای سماجت می کند و به مادر اصرار می ورزد، مادر به او می گوید: �چرا مثل دوال پا به من چسبیده ای؟!�
... [مشاهده متن کامل]
در افسانه ها راه چارۀ رهایی از دست دوال پا مست کردن او دانسته شده است.
دوال پا در افسانه های ایرانی این گونه توصیف شده: �موجود به ظاهر بدبخت و ذلیل و زبونی است که به راه مردمان نشیند و نوحه و گریه آن چنان سر دهد که دل سنگ به ناتوانی او رحم آورَد. چون گذرنده ای بر او بگذرد و از او سبب اندوه بپرسد، گوید: بیمارم و کسی نیست مرا به خانه ام که در این نزدیکی است برساند؛ و عابر چون گوید: بیا تو را کمک کنم، دوال پا بر گُردهٔ عابر بنشیند و پاهای تسمه مانند چهل متری خود را که زیر بدن پنهان کرده بود گشوده گِرداگِردِ بدن عابر چنان بپیچد و استوار کند که عابر را تا پایان عمر از دست او خلاصی نباشد. �
دَوال در فارسی به معنی تسمه است.
در کتاب سندباد بحری توصیفی این گونه از دوال پا دیده می شود: �دوال پا پیرمردی است که دم جاده نشسته گریه می کند و هر رهگذری که می رسد به او التماس کرده می گوید مرا کول بگیر، از روی نهر آب رد کن. هر کس او را کول بکند یک مرتبه سه ذرع پا مانند مار از شکمش درآمده دور آن کس می پیچد و با دست هایش محکم او را گرفته فرمان می دهد: کار بکن بده به من. برای این که از شر او آسوده بشوند باید او را مست کرد. �
کتاب عجائب المخلوقات و غرائب المخلوقات محمدبن محمود طوسی ( قرن ششم هجری ) ضمن نقل حکایتی نام دوال پا را به کار می برد و آن را گونه ای نسناس می نامد. البته در لغت نامه دهخدا، داستان وامق و عذرا را منبع دیگری هم نقل می کند. از آن جا به کتاب هایی هم چون سلیم جواهری و وغ وغ ساهاب صادق هدایت راه یافته است. مردی ساده دل و پاک طینت بود. روزی در یک سفر دریایی کشتی اش در یک گرداب و بر اثر طوفان شدید غرق شد. او تخته پاره ای به کف آورد و بدین وسیله خود را به جزیره ای رساند. روزهای مدام در این جزیره دورافتاده تک و تنها می زیست و از برگ گیاهان و شکار حیوانات ارتزاق می کرد.
روزی در حین گردش در جنگل به موجودی شبه انسان برخورد که پاهای او شل و دراز بود، به گونه ای که نمی توانست راه برود. این موجود علیل - یعنی دوال پای - از او خواست که او را بر دوش بگیرد و تا خانه اش حمل کند. سلیم با توجه به قلب سالم و پاک خود بر او ترحم آورد و بدون این که از طینت پلید این موجود بدنهاد آگاه باشد، او را بر پشت خود سوار کرد و به راه افتاد. دوال پای کم کم و به تدریج پاهای دراز و باریک خود را به دور گردن سلیم حلقه کرد و کمی فشار داد و به او اخطار کرد که اگر از دستورهای او سرپیچی کند، او را خفه می کند. سلیم نیز وقتی خود را فریب خورده و گرفتار دید، چاره ای جز پیروی نداشت.
بدین ترتیب روزها سپری شد و سلیم مجبور بود ضمن حمل پیکر سنگین دوال پای به دستور او با دوندگی در کوه و جنگل غذای او را جمع آوری و برای خوردن او آماده کند. سلیم گاه خیلی خسته و درمانده می شد، ولی دوال پای حتی اجازه استراحت نیز به او نمی داد. التماس های سلیم هم هیچ نتیجه ای نمی داد.
سلیم با خود اندیشید که ناگزیر باید عقل و خرد خود را به کار گیرد. روزی خوراکی از مواد بی هوش کننده تهیه کرد و به او خورانید. پس از ساعاتی اثر غذای مسموم جلوه گر شد و سلیم، دوال پای بی هوش شده را از پشت خود سرنگون کرد و به دیار عدم فرستاد و خود نجات یافت.
منابع ها. هدایت، صادق، فرهنگ عامیانهٔ مردم ایران، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۸. ص۱۴۲. شابک: ۲ - ۱۶ - ۵۵۷۱ - ۹۶۴
حکایت سندباد بحری و قصه سلیم جواهری، منوچهر کریم زاده، عبداللطیف طسوجی تبریزی، تهران: طرح نو، ۱۳۸۲. شابک: ۹۶۴ - ۷۱۳۴ - ۷۴ - ۶.
لغت نامهٔ دهخدا، سرواژهٔ دوال پا.
... [مشاهده متن کامل]
در افسانه ها راه چارۀ رهایی از دست دوال پا مست کردن او دانسته شده است.
دوال پا در افسانه های ایرانی این گونه توصیف شده: �موجود به ظاهر بدبخت و ذلیل و زبونی است که به راه مردمان نشیند و نوحه و گریه آن چنان سر دهد که دل سنگ به ناتوانی او رحم آورَد. چون گذرنده ای بر او بگذرد و از او سبب اندوه بپرسد، گوید: بیمارم و کسی نیست مرا به خانه ام که در این نزدیکی است برساند؛ و عابر چون گوید: بیا تو را کمک کنم، دوال پا بر گُردهٔ عابر بنشیند و پاهای تسمه مانند چهل متری خود را که زیر بدن پنهان کرده بود گشوده گِرداگِردِ بدن عابر چنان بپیچد و استوار کند که عابر را تا پایان عمر از دست او خلاصی نباشد. �
دَوال در فارسی به معنی تسمه است.
در کتاب سندباد بحری توصیفی این گونه از دوال پا دیده می شود: �دوال پا پیرمردی است که دم جاده نشسته گریه می کند و هر رهگذری که می رسد به او التماس کرده می گوید مرا کول بگیر، از روی نهر آب رد کن. هر کس او را کول بکند یک مرتبه سه ذرع پا مانند مار از شکمش درآمده دور آن کس می پیچد و با دست هایش محکم او را گرفته فرمان می دهد: کار بکن بده به من. برای این که از شر او آسوده بشوند باید او را مست کرد. �
کتاب عجائب المخلوقات و غرائب المخلوقات محمدبن محمود طوسی ( قرن ششم هجری ) ضمن نقل حکایتی نام دوال پا را به کار می برد و آن را گونه ای نسناس می نامد. البته در لغت نامه دهخدا، داستان وامق و عذرا را منبع دیگری هم نقل می کند. از آن جا به کتاب هایی هم چون سلیم جواهری و وغ وغ ساهاب صادق هدایت راه یافته است. مردی ساده دل و پاک طینت بود. روزی در یک سفر دریایی کشتی اش در یک گرداب و بر اثر طوفان شدید غرق شد. او تخته پاره ای به کف آورد و بدین وسیله خود را به جزیره ای رساند. روزهای مدام در این جزیره دورافتاده تک و تنها می زیست و از برگ گیاهان و شکار حیوانات ارتزاق می کرد.
روزی در حین گردش در جنگل به موجودی شبه انسان برخورد که پاهای او شل و دراز بود، به گونه ای که نمی توانست راه برود. این موجود علیل - یعنی دوال پای - از او خواست که او را بر دوش بگیرد و تا خانه اش حمل کند. سلیم با توجه به قلب سالم و پاک خود بر او ترحم آورد و بدون این که از طینت پلید این موجود بدنهاد آگاه باشد، او را بر پشت خود سوار کرد و به راه افتاد. دوال پای کم کم و به تدریج پاهای دراز و باریک خود را به دور گردن سلیم حلقه کرد و کمی فشار داد و به او اخطار کرد که اگر از دستورهای او سرپیچی کند، او را خفه می کند. سلیم نیز وقتی خود را فریب خورده و گرفتار دید، چاره ای جز پیروی نداشت.
بدین ترتیب روزها سپری شد و سلیم مجبور بود ضمن حمل پیکر سنگین دوال پای به دستور او با دوندگی در کوه و جنگل غذای او را جمع آوری و برای خوردن او آماده کند. سلیم گاه خیلی خسته و درمانده می شد، ولی دوال پای حتی اجازه استراحت نیز به او نمی داد. التماس های سلیم هم هیچ نتیجه ای نمی داد.
سلیم با خود اندیشید که ناگزیر باید عقل و خرد خود را به کار گیرد. روزی خوراکی از مواد بی هوش کننده تهیه کرد و به او خورانید. پس از ساعاتی اثر غذای مسموم جلوه گر شد و سلیم، دوال پای بی هوش شده را از پشت خود سرنگون کرد و به دیار عدم فرستاد و خود نجات یافت.
منابع ها. هدایت، صادق، فرهنگ عامیانهٔ مردم ایران، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۸. ص۱۴۲. شابک: ۲ - ۱۶ - ۵۵۷۱ - ۹۶۴
حکایت سندباد بحری و قصه سلیم جواهری، منوچهر کریم زاده، عبداللطیف طسوجی تبریزی، تهران: طرح نو، ۱۳۸۲. شابک: ۹۶۴ - ۷۱۳۴ - ۷۴ - ۶.
لغت نامهٔ دهخدا، سرواژهٔ دوال پا.
معضل و گرفتاری که دست از سر آدم بر نمی دارد
به" دوال پا "در زبان آذری" قئیش پاچا " گفته می شود .
"قئیش پاچا ها" یا همان "دوال پا ها " در افسانه ها موجوداتی بودند چون خودشان نمی توانستند راه بروند لذا خود را در چهره و شمایل پیر مردها در می آوردند و در کنار رودخانه و گذرگاه های آب آنجا ها که مردم از رودخانه عبور می کردند می نشستند و از رهگذران درخواست می کردند به آنها کمک کنند تا از رودخانه عبور کنند. مردم بی خبر هم آنها را بردوش می گرفتند تا از رودخانه عبور دهند آنگاه دوال پا از فرصت استفاده کرده پاهای خود را برگردن او می پیچید و از میزبان بیچاره سواری گرفته و مدت ها پایین نمی آمد.
... [مشاهده متن کامل]
"قئیش پاچا ها" یا همان "دوال پا ها " در افسانه ها موجوداتی بودند چون خودشان نمی توانستند راه بروند لذا خود را در چهره و شمایل پیر مردها در می آوردند و در کنار رودخانه و گذرگاه های آب آنجا ها که مردم از رودخانه عبور می کردند می نشستند و از رهگذران درخواست می کردند به آنها کمک کنند تا از رودخانه عبور کنند. مردم بی خبر هم آنها را بردوش می گرفتند تا از رودخانه عبور دهند آنگاه دوال پا از فرصت استفاده کرده پاهای خود را برگردن او می پیچید و از میزبان بیچاره سواری گرفته و مدت ها پایین نمی آمد.
... [مشاهده متن کامل]
در فرهنگ عامه دوال پا موجودی است با پاهای دراز همچون دوال ( کمند ) که به هیئت مردی سالخورده کناره ی راه می نشیند واز مردممی خواهد اورا بر دوش گیرند آنگاه پاهایش را گرد کمر رهگزر می پیچد و هر چه لازم دارد از او می خواهد. همچنین گفته می شود برا ی خلاصی از دستش تنها باید اورا مست کنند*.