دو مسیله بنیادین اخلاق

دو مسئلۀ بنیادین اخلاق (Die beiden Grundprobleme der Ethik)
کتابی در فلسفۀ اخلاق، تألیف آرتور شوپنهاور، به زبان آلمانی، چاپ پیراسته در ۱۸۶۰. این اثر، متن تجدید نظرشدۀ دو اثر پیش از این چاپ شدۀ شوپنهاور، با عناوین دربارۀ آزادی ارادۀ انسانی و دربارۀ بنیاد اخلاق، است. مؤلف در رسالۀ نخست، به پرسش مطرح شده از سوی فرهنگستان نروژ مبنی بر این که آیا آزادی اراده با عطف نظر به مسئلۀ خودآگاهی اثبات شدنی است، پاسخ می دهد. پاسخ شوپنهاور بر این حکم استوار است که خودآگاهی و شناخت جهان بیرون حکایت از آن دارند که اراده آزاد نیست. رسالۀ دوم به منشأ اخلاقیات اختصاص دارد، و این که چه چیزی را دقیقاً اخلاقی می خوانیم. در این رساله شوپنهاور بر نظریۀ کانت، مبنی بر اخلاق چونان عقل عملی، خرده می گیرد و آن را نوعی صورت گرایی اخلاقی می پندارد. شوپنهاور اراده را یگانه واقعیت زندگی می داند و عقل را چیزی جز تابع آن تلقی نمی کند. نقد او بر نظریۀ اخلاقی کانت نیز از همین جا ناشی می شود. به باور شوپنهاور، انسان آن گاه اخلاقی عمل می کند که درد دیگران در او حس ترحم ایجاد کند. بنابراین، حس ترحم یگانه حقیقت اخلاقی است.