دهن فره

دهن فره
پرتال جامع علوم انسانی - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - فرهنگ ایران زمین - جلد سی ام - واژه های چاهخوئی - دکتر منوچهر ستوده - صفحه 367
چاکو ( کرمان ) : محلی که قنات آفتابی می شودیعنی مظهر قنات. بلندی چاکو 1/7 متر تا دو متر است، زیرا کمتر از آن واریز می کند. دهن فره ( تهران ) ، کوش= کیش= ( یزد ) ، دانه کاریز ( افغانستان )
... [مشاهده متن کامل]

زندگینامه آقا نجفی قوچانی به قلم خودش در کتاب سیاحت شرق /مشخصات نشر : تهران امیرکبیر ۱۳۶۷
گفت : سیوطی برو نزد فلان طلبه بخوان وقتی که این اجازه را داد کانه عالم را به من داد چـه بـسیار وقتها از درس نخواندم در خلوت گریه می کردم و خیلی قصه می خوردم از ایـن جـهـت و جهات دیگر تا آن که یک ثلث از شرح قطر مانده بود که ترک کرد. گفت در نـزد فـلانی برو و جامی را بخوان . در سیوطی عقالم ( 24 ) باز شد و در جامی لجام از سـرم بـرداشـت ولکـن در حـجـره او بـودم و تـمـام خـدمات را باحسن مایکون انجام می دادم و خـوشـحـال بـودم بـا آن که همان آب خوردنی که از سر طویله شجاع الدوله می آوردم که فـقط در همان جا یک ـ دو سوراخ کرده بودند و آب برمی داشتند والا در هیچ منزلی روی آن آب بـاز نـبود معذالک پاکیزگی آقا، گل کرد و مدتی بود که روز دو مرتبه ای با کوزه دو مـنـی از بیرون دروازه بالا از دهن فره ( 25 ) آن قنات آب می آوردم که خیلی بکر بود. بعد هم زن گرفت شب و روز غالبا جهت خدمات در خانه او بودم یک کمی به مدرسه بودم و خدمات بیش از مدرسه بود تا ناخوش و به مرض استسقا مبتلا و بالاخره رفت به قلعه بالکلیه من آزاد شدم .
... [مشاهده متن کامل]

در فرهنگ دهخدا فرهنگ مترداف قنات بکار گرفته شده است. کاریز آب را نیز گفته اند. ( برهان ) . واژه فرهنگ از زبان پهلوی ( فارسی میانه ) و یا به نقل از برخی فرهنگهای لغت، دارای ریشه اوستایی است که از دو جزء �فر� و �هنگ� تشکیل شده است. �فر� یا �فره� بارقه الهی است که بر دل انسان تجلی می کند و مایه کمال و تعالی نفس می گردد و همه انسانها دارای فرّه هستند. فرّه نیرویی است که سبب توفیق انسان در انجام وظایف فردی و اجتماعی اش ( خویشکاری ) می شود. چون مظهر قنات نماد تجلی و تقاطع دو نیرو، تلاش و زحمت انسان ( خویشکاری ) و تایید و برکت ایزدی است از اینرو دهانه قنات همان حلقه اولیه کانال کاریز را دهن فره دروازه رشد فرهنگ و تمدن می گویند.
... [مشاهده متن کامل]

در گویش سبزواری به مظهر قنات پست ترین بخش سازه، جائیکه آب در سطح زمین جاری می شد "دهن فره" می گویند. درباور ایرانیان عهد باستان، خداوند به هستی و همه انسانها علاوه بر گوهر و استعداد ذاتی، نیرویی به نام
... [مشاهده متن کامل]