دهانهٔ برخوردی در ستاره شناسی به فرورفتگی، حفره یا گودالی در خاک اجرام آسمانی؛ از جمله زمین که در اثر برخورد شهاب سنگ پدید آمده باشد گفته می شود.
گونه ای دیگر از دهانه در خاک سیارات نیز وجود دارد که بر اثر فوران آتشفشانی پدید می آید.
در یک میلیارد سال نخست تاریخ سامانهٔ خورشیدی، بمباران بزرگی از شهاب سنگ ها در همهٔ سیاره ها رخ داده که دهانه های برخوردی نتیجهٔ این بمباران هستند. شیوهٔ دگرگونی این دهانه ها و مقدار فرسایش آن ها اطلاعات زیادی در مورد تاریخ تحولات و فعالیت های جغرافیایی سیارات به دست می دهد. برای نمونه، فرسوده بودن بیشتر دهانه های سیاره بهرام ( مریخ ) نشان دهندهٔ فعالیت زیاد زمین شناختی در این سیاره است. [ ۱]
دهانه های برخوردی عوارض جغرافیایی و زمین چهره های بسیار رایج در بسیاری از اجرام منظومه خورشیدی هستند؛ از آن جمله در ماه، عطارد، کالیستو، گانیمد و بیشتر ماه ها و سیارات کوچک. در دیگر سیارات و اقمار که فرایندهای زمین شناسی مانند فرسایش و جابه جایی صفحات زمینی در سطح آن ها فعال است دهانه برخوردی به مرور محو شده و کمتر دیده می شوند. زمین، زهره، مریخ، اروپا، آیو و تیتان نمونه هایی از این اجرام هستند. به دهانه های برخوردی فرسوده و دیگرگون شده اصطلاحاً ساختار برخوردی ( Impact structure ) می گویند.
پیشینه ی دهانه سازی در سطوح بسیار باستانی مانند عطارد، ماه، و ارتفاعات جنوب مریخ، نشان دهنده ی وجود یک دوره از بمباران های سنگین شهاب سنگی در محدوده ی درونی منظومه خورشیدی در حدود ۳٫۹ میلیارد سال پیش است.
از آن زمان، میزان تولید دهانه ی برخوردی بر روی زمین به طور قابل توجهی کمتر بوده است. از آن دوره به بعد کره زمین به طور میانگین هر یک میلیون سال، یک تا سه برخورد شهاب سنگی را تجربه می کند که اندازه ی آن ها برای ایجاد دهانه های ۲۰ کیلومتری کافی است. بررسی ها نشان می دهد که نسبت به آنچه که تاکنون کشف شده باید به مراتب تعداد بیشتری دهانه ی برخوردی نسبتاً جوان بر روی کره ی زمین وجود داشته باشد. [ ۲] [ ۳]
آهنگ و نرخ دهانه سازی در بخش درونی منظومه ی خورشیدی به میزان برخورد سیارک ها در کمربند سیارکی بستگی دارد و این برخوردها دسته هایی از پاره سنگ های بزرگی به وجود می آورند که به طور دسته جمعی به مناطق داخلی منظومه خورشیدی فرو می بارند. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفگونه ای دیگر از دهانه در خاک سیارات نیز وجود دارد که بر اثر فوران آتشفشانی پدید می آید.
در یک میلیارد سال نخست تاریخ سامانهٔ خورشیدی، بمباران بزرگی از شهاب سنگ ها در همهٔ سیاره ها رخ داده که دهانه های برخوردی نتیجهٔ این بمباران هستند. شیوهٔ دگرگونی این دهانه ها و مقدار فرسایش آن ها اطلاعات زیادی در مورد تاریخ تحولات و فعالیت های جغرافیایی سیارات به دست می دهد. برای نمونه، فرسوده بودن بیشتر دهانه های سیاره بهرام ( مریخ ) نشان دهندهٔ فعالیت زیاد زمین شناختی در این سیاره است. [ ۱]
دهانه های برخوردی عوارض جغرافیایی و زمین چهره های بسیار رایج در بسیاری از اجرام منظومه خورشیدی هستند؛ از آن جمله در ماه، عطارد، کالیستو، گانیمد و بیشتر ماه ها و سیارات کوچک. در دیگر سیارات و اقمار که فرایندهای زمین شناسی مانند فرسایش و جابه جایی صفحات زمینی در سطح آن ها فعال است دهانه برخوردی به مرور محو شده و کمتر دیده می شوند. زمین، زهره، مریخ، اروپا، آیو و تیتان نمونه هایی از این اجرام هستند. به دهانه های برخوردی فرسوده و دیگرگون شده اصطلاحاً ساختار برخوردی ( Impact structure ) می گویند.
پیشینه ی دهانه سازی در سطوح بسیار باستانی مانند عطارد، ماه، و ارتفاعات جنوب مریخ، نشان دهنده ی وجود یک دوره از بمباران های سنگین شهاب سنگی در محدوده ی درونی منظومه خورشیدی در حدود ۳٫۹ میلیارد سال پیش است.
از آن زمان، میزان تولید دهانه ی برخوردی بر روی زمین به طور قابل توجهی کمتر بوده است. از آن دوره به بعد کره زمین به طور میانگین هر یک میلیون سال، یک تا سه برخورد شهاب سنگی را تجربه می کند که اندازه ی آن ها برای ایجاد دهانه های ۲۰ کیلومتری کافی است. بررسی ها نشان می دهد که نسبت به آنچه که تاکنون کشف شده باید به مراتب تعداد بیشتری دهانه ی برخوردی نسبتاً جوان بر روی کره ی زمین وجود داشته باشد. [ ۲] [ ۳]
آهنگ و نرخ دهانه سازی در بخش درونی منظومه ی خورشیدی به میزان برخورد سیارک ها در کمربند سیارکی بستگی دارد و این برخوردها دسته هایی از پاره سنگ های بزرگی به وجود می آورند که به طور دسته جمعی به مناطق داخلی منظومه خورشیدی فرو می بارند. [ ۴]
wiki: دهانه برخوردی