ده کایید

ده کایید روستایی در دهستان زالیان از بخش زالیان در شهرستان شازند از توابع استان مرکزی در ایران است که در فاصله ی ۵۰ کیلومتری کلان شهر اراک و در کنار جاده ی اراک - بروجرد قرار گرفته است. تپه ی تاریخی، حمام قدیمی، قنات ها و سنگ قبرهای نفیس به جا مانده از گذشته همگی نشان از تاریخی بودن این روستا دارد. متاسفانه طی سال های گذشته تپه ی تاریخی ده کایید تخریب شد و بسیاری از سنگ نوشته های باارزش آن توسط افراد سود جو به تاراج رفت. این روستای تاریخی و زیبا بهاری دلنشین، تابستانی معتدل و پاییز و زمستانی سرد دارد. کشاورزی، دامپروری ، زنبورداری و باغداری شغل اصلی مردم ده کایید است. هنر و حرفه ی ده کاییدی های مقیم اراک و تهران اغلب گچکاری، گچبری و ساختمان سازی است. تعزیه خوانی در ده کایید قدمتی نزدیک به دو قرن داشته و یکی از میراث های فرهنگی آن به حساب می آید تا جایی که این روستا همواره یکی از کانون های تعزیه در منطقه ی اراک بوده است. آب کشاورزی و آب آشامیدنی روستا از جویبارها و چند رشته قنات بسیار قدیمی تامین می شود. زمین های کشاورزی روستا بیشتر در چند چشمه به نام های شَکلاغ ( شَکل بلاغ ) ، جو صفر، دالمالگه، کهریز و قلی بلاغ قرار دارد.
انگور، گردو و زردآلو مهم ترین میوه های ده کایید می باشد.
همچنین و براساس مطالعات انجام شده، خاک و اقلیم این روستا مستعد کشت زعفران است.
چند سد خاکی کوچک از جمله سد دالمالگه برای نگهداری گل و لای و بارش های زمستانی احداث شده است.
ده کایید در سال های اخیر شاهد ساخت و سازهای زیادی به سبک مدرن بوده و رفته رفته از حالت قدیمی خود فاصله گرفته است. امکانات روستا شامل دسترسی به جاده ی ترانزیتی تهران - جنوب، آب لوله کشی، برق، گاز، شبکه تلفن همراه، دیتای 4G، درمانگاه و پاسگاه و مراکز آموزشی است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۱۳ نفر ( ۸۳خانوار ) بوده است. [ ۱]