ده اک

لغت نامه دهخدا

( ده آک ) ده آک. [ دَ ] ( اِخ ) دهاک. دهاگ. نام ضحاک و بعضی گویند ضحاک معرب ده آک است و آک به معنی عیب است و ده عیب اوست : زشتی پیکر و کوتاهی قد و بسیاری غرور و بیشرمی و پرخوری و بدزبانی و ظلم و شتابزدگی ودروغگویی و بددلی. ( از برهان ) ( از فرهنگ جهانگیری ).لقب ضحاک که پارسیان بر او نهاده اند چه ضحاک عرب بوده و به واسطه کثرت خنده این نام داشته و پارسیان چون ضاد در کلامشان نیست او را ده آک خوانده اند و ده عیب برای او اثبات نموده اند چه آک در پارسی به معنی عیب و عار است و چون او بسیار گزنده و ظالم بود او رااژدها و مار لقب نهاده اند گویند وی خواهرزاده جمشید و برادر زاده عاد علوانی بوده و نیز گویند به عربی قیس نام داشته و چون به قانون اعراب دو گیسوی بلنداز بناگوشش بر دوش افتاده بود فارسیان او را ماردوش خواندند و در میان عوام مشهور شد. بر وفق تواریخ اوهزار سال پادشاهی یافته. ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ). ضحاک. بیوراسب. صاحب ده اسب و در لغت ها می نویسندصاحب ده عیب. دهاگ. این کلمه ظاهراً از کلمه داس َ سنسکریت است و آن بنا به نوشته مؤلف یشتها صفتی است به معنی اهریمن و وحشی در مقابل کلمه آریا و مورخین قدیم یونان آن را داهه ذکر کرده اند که نام قومی است که در مملکت داهی سکنی داشته اند. ( از یادداشت مؤلف ) ( از یشتها گزارش پورداود ج 2 ص 57 ) :
بداندیش تو دهاک است و ده آک
تو ای خسرو فریدونی فریدون.
قطران.
کیکاوس که در سر سودای آسمان پیمایی داشت... و دهاک [ ضحاک ] که زمین پهناور و دراز را زیر و زبر نمود از دست مرگ نجستند. ( خرده اوستا ص 176 ). واین آتش است که با دهاک [ ضحاک ] پیکار کرد. ( مزدیسنا و ادب پارسی ص 220 ). این عید [ سده ] را گاهی به هوشنگ... و گاهی به بیوراسپ ظالم یا دهاک ( که فردوسی او را ضحاک می نامد ) نسبت داده اند. ( ایران در زمان ساسانیان ص 200 ). کاوک در ازمنه داستانی قدیم مردمان را بر دهاک ( ضحاک ) ظالم شورانید. ( ایران در زمان ساسانیان ص 238 ). چون هزار سال از دوره ظلم دهاک ( ضحاک ) غاصب سپری شد آهنگری کاوگ نام پیش دامن چرمین خود را بر نیزه کرد و قدم در میدان شورش نهاد شورشیان دهاک را از تخت به زیر آوردند و فریدون را... بر سریر پادشاهی نشاندند. ( از ایران در زمان ساسانیان ص 525 ). و رجوع به ضحاک و بیوراسب شود.، دهاک. [ دَ ] ( اِ ) مراتب عشرات در اعداد. ( ناظم الاطباء ).

فرهنگ فارسی

( ده آک ) دهاک . دهاک . نام ضحاک .
مراتب عشرات در اعداد .

پیشنهاد کاربران

نوعی شخصیت افسانه که در داستان های شاهنامه از آن استفاده می شود

بپرس