دنیسری عمر بن خضر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «الدنیسری ابوفحص عمر بن خضر بن لمش ترکی»، عالم و حکیم شافعی، در سال 574ق متولد شده و در حدود 640ق درگذشت. اولین شرح حالی که از وی به دست ما رسیده، از تاریخ إربل ابن مستوفی می باشد که معاصر او بوده است. پس از آن، ابن شعّار در کتابش «عقود الجمان» از او نام برده است. صلاح صفدی در «العظیم الوافی بالوفیات»، زبیدی در «تاج العروس» و حاجی خلیفه در «کشف الظنون» نیز از او یاد کرده اند. شرح حالی نیز اسماعیل پاشا بغدادی در «هدایة العارفین» آورده که کاملاًٌ متفاوت بوده و دارای خلط عجیبی است و زرکلی در «الأعلام و کحالة» در معجم المؤلفین از او نقل کرده اند.
از دوران کودکی او اطلاعی در دست نیست. در سال 620ق برای شنیدن حدیث از ابن طرزد وارد إربل گردید. نکته جالب آن که ابن مستوفی او را در این سال کودک دانسته که جای تعجب است. او محدث، طبیب و مورخ بود و «تاریخ دنیسر» را نگارش نمود.
بهترین اثری که در شناخت زندگی و سفرهای دنیسری می توان بر آن اعتماد نمود، «تاریخ دنیسر» است. وی در شهر دنیسر متولد گردید و در آن جا به فراگیری علم پرداخت. دنیسر شهری در قسمت علیای بین النهرین به فاصله 20 کیلومتری جنوب غربی ماردین، در ترکیه کنونی است. در زمان کودکی او، دنیسر مملوّ از علمای تمامی فنون بود و دنیسری در حلقه علمی آن ها شرکت می کرد. با ورود هر عالمی به دنیسر، وی به ملاقات او می شتافت و از او حدیث می شنید و بر او قرائت می کرد.
از ابن زامر دباس نیلی و ابن ختلخ نصیبی قرآن را فراگرفت. او به حران، اربل، موصل سفر نمود. پدرش با طبیب ابوالبهاء حرانی دوست بود ولذا بخشی از علم طب را از او فراگرفت. پیش از سال 605ق وارد بغداد شد. ادامه طب را نیز از ابن هبل بغدادی و ابوالخیر مسیحی در بغداد آموخت. این که چه زمان به دنیسر برگشت و در آن مستقر شد، دقیقاً معلوم نیست، اما به یقیق در سال 607ق در دنیسر بوده و جنازه استادش قاضی موسی ماکسینی را مشاهده کرده است.
او از اساتید مقیم یا مسافرش در دنیسر در کتابش خبر داده است؛ اما از تعداد اساتیدی که وارد دنیسر نشده اند اطلاعی نداریم، جز این که از بعضی از آن ها مانند: ابن جوزی، ابن کلیب، ابن المعطوش و ابوالحرم مکی بن ریان ماکسینی نام برده و شرح حال مختصری از آن ها را در حواشی کتاب آورده است. در کتب تراجم به جز «تاریخ دنیسر»، هیچ اثر دیگری از او معرفی نشده است.
تاریخ دنیسر / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده

پیشنهاد کاربران

بپرس