دندان

[ویکی فقه] دندان‏ از اعضای بدن هست که در دهان قرار دارد. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، حدود، قصاص و دیات سخن گفته‏ اند.
دندان هر یک از اندامهای سخت داخل دهان می باشد.

احکام دندان
۱. ↑ توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۷۰، م۸۹.۲. ↑ مستمسک العروة ج۱، ص۳۰۶.
...

دندان بافتی سخت و کلسیمی است که در انسان و جانوران برای خرد کردن غذا استفاده می شود.
دندان ها دارای ساختاری منظم، کوچک و سفید رنگ هستند. برخی جانوران ازجمله گوشتخواران، از دندان ها برای خوردن گوشت و خرد کردن استخوان شکار یا حتی دفاع از خود استفاده می کنند. ریشهٔ دندان ها را لثه پوشانده است. دندان از جنسِ استخوان نیست، بلکه از چندین بافت مختلف با چگالی و سختی متفاوت ساخته شده است. بافت های سلولی که در نهایت به دندان تبدیل می شوند از اکتودرم نشأت می گیرند. دندان از بخش های مختلفی تشکیل شده است: ( از خارج به داخل ) ۱. مینا ۲. عاج ۳. اتاقک پالپ و پالپ ۴. ریشهٔ دندان که هریک دارای تقسیم بندی های دیگری است. ساختار کلی دندان ها در مهره داران مشابه است، هرچند تفاوت هایی در شکل و موقعیت قرارگیری آن ها وجود دارد. دندان های پستانداران ریشه های عمیقی دارد، این الگو در بعضی ماهی ها و تمساح سانان هم یافت می شود. در اغلب ماهیان، دندان ها به سطح بیرونی استخوان متصل هستند، در حالی که در مارمولک ها دندان ها به یک سمت سطح داخلی فک متصل هستند. در غضروف ماهیان مثل کوسه ها، دندان ها توسط رباط های سخت به حلقه های غضروفی تشکیل دهندهٔ آرواره وصل می شوند. دندان ها ازجمله ویژگی های متمایز ( و طولانی مدت ) گونه های پستانداران هستند. دیرینه شناسان از دندان ها برای شناسایی گونه های فسیلی و تعیین روابط آنها استفاده می کنند. ( بیشتر از دندان نیش که به دلیل داشتن ریشهٔ بلند و ضخیم به مدت طولانی تری در ساکت ( در جای خود ) باقی می ماند. شکل دندان های جانوران بستگی به نوع غذای آن ها دارد.
لاًث
ثال، غذاهای گیاهی به سختی هضم می شود، ز ، این ر گیاه خواران دندان های آسیای بزرگ زیادی برای جویدن و آسیاب کردن غذا دارند. از طرف دیگر گوشت خواران به دندان های نیش برای کشتن شکار و پاره کردن گوشت نیاز دارند. پستاندارا دیفی دونت هستند، یعنی دو دسته دندان دارند. در انسان ها، اولین دسته ( دندان های شیری ) معمولاً در حدود ۶ ماهگی ظاهر می شوند، هرچند بعضی نوزادان در هنگام تولد یک یا چند دندان قٔابل رویت دارند که به آن ها دندان های نوزادی می گویند. درآمدن دندان ها به طور طبیعی در حدود ۶ ماهگی می باشد که می تواند دردناک باشد. کانگوروها، فیل ها و گاو دریایی استثناهای پستانداران هستند زی ا پلی فیودونت می باشند. بعضی از حیوانات فقط یک سری دندان دارند ( مونوفیودوت ) د حالی که بعضی دیگر چندین سری دندان دارن ( پلی فیودون ) . به عنوان مثال در کوسه ها، هر دو هفته، دندان های جدیدی برای جایگزینی دندان های اییده شده رشد می کند. دندان پیش جوندگان به طور مستمر رشد می کند تا طول دندان ها که در حین جویدن ساییده می شوند نسبتاً ثابت بماند. بیشتر جوندگان مانند موش و خوکچه هندی، خرگوش علاوه بر دندان های پیش، دندان های آسیاشان هم مداوم رشد می کنند.

دَندان (tooth)
دَندان
دَندان
در مهره داران، مجموعه ای از ساختمان های سخت و استخوان مانند در دهان، برای گازگرفتن، جویدن غذا، و دفاع و تهاجم. در انسان، اولین مجموعۀ دندان ها، بیست دندان شیری، از سن شش ماهگی تا۲.۵ سالگی ظاهر می شوند. دندان های دایم از شش سالگی جانشین دندان های شیری می شوند و گاه دندان های عقل، سومین دندان آسیا، تا حدود ۲۵ یا ۳۰ سالگی ظاهر نمی شوند. بالغان ۳۲ دندان دارند: دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیای کوچک، و سه آسیای بزرگ در هر طرف هر فک. در سطح هر دندان پوششی از مینا وجود دارد که تجمعات کلسیمی سخت است و زیر آن، عاج، لایه ضخیم استخوان مانندی، دیده می شود. در مرکز دندان، حفرۀ پولپ داخلی قرار دارد که محل استقرار عصب ها و رگ های دندان است. در پستانداران، دندان ها ریشه هایی دارند که با سیمان احاطه و به دیوارۀ حفره های موجود در استخوان فک متصل می شوند. لثه، گردن دندان را می پوشاند و تاج دندان، که پوشیده از میناست، بالای خط لثه قرار می گیرد. مهم ترین بیماری های دندان ها عبارت اند از بی نظمی ناشی از نقص یا اختلال در جوانه های دندانی، بیرون آمدن در محلی غیر از محل اصلی دندان، و پوسیدگی. در ۱۹۹۳، نوعی پروتئین تولیدشده با مهندسی ژنتیک، که می توانست باعث تحریک بافت دندانی به ترمیم پوسیدگی ها شود، از نظر درمانی آزمایش شد.