دَن فودیو، عُثْمان (نیجریه ۱۷۵۴ـ۱۸۱۷م) (dan Fodio, Usman)
رهبر مجاهد افریقایی. از طایفۀ تورودبه بود و علوم دینی خود را نزد عالمان زمان خویش فراگرفت و پس از مدتی تدریس علوم دینی و تأسیس یک نظام اجتماعی اسلامی براساس سنت ، زندگی خانه به دوشی را برای تبلیغ دین در افریقا انتخاب کرد (۱۱۸۸ق/۱۷۴۴م). فعالیت های دینی و سیاسی او علاوه بر جلب مردم ستمدیده ، او را به دربار سلطنتی کشاند؛ اما کوتاهی فرمان روایانِ حاکم برای تحقق اسلام در جامعه، سبب کناره گیری او از آن ها شد. آگاهی عمیق به احکام اسلامی ، تألیفات متعدد به زبان های عربی و «فولبه» و گرایش عرفانی اش، او را در میان مردم متنفذ ساخته بود. در ۱۲۱۹ق/۱۸۰۴م عثمان و پیروانش را دولتیان تعقیب و شکنجه کردند، سرانجام به «گودو» رفت و اعلان جهاد کرد. عثمان، با متحد ساختن جوامع و قبایل پراکنده زیر پرچم اسلام و آموزش آن ها، خلافت سوکوتو را در نیجریه به وجود آورد که تا زمان استقرار سلطۀ استعمار بریتانیا بر آن کشور (۱۹۰۰) ادامه یافت .
رهبر مجاهد افریقایی. از طایفۀ تورودبه بود و علوم دینی خود را نزد عالمان زمان خویش فراگرفت و پس از مدتی تدریس علوم دینی و تأسیس یک نظام اجتماعی اسلامی براساس سنت ، زندگی خانه به دوشی را برای تبلیغ دین در افریقا انتخاب کرد (۱۱۸۸ق/۱۷۴۴م). فعالیت های دینی و سیاسی او علاوه بر جلب مردم ستمدیده ، او را به دربار سلطنتی کشاند؛ اما کوتاهی فرمان روایانِ حاکم برای تحقق اسلام در جامعه، سبب کناره گیری او از آن ها شد. آگاهی عمیق به احکام اسلامی ، تألیفات متعدد به زبان های عربی و «فولبه» و گرایش عرفانی اش، او را در میان مردم متنفذ ساخته بود. در ۱۲۱۹ق/۱۸۰۴م عثمان و پیروانش را دولتیان تعقیب و شکنجه کردند، سرانجام به «گودو» رفت و اعلان جهاد کرد. عثمان، با متحد ساختن جوامع و قبایل پراکنده زیر پرچم اسلام و آموزش آن ها، خلافت سوکوتو را در نیجریه به وجود آورد که تا زمان استقرار سلطۀ استعمار بریتانیا بر آن کشور (۱۹۰۰) ادامه یافت .
wikijoo: دن_فودیو،_عثمان_(نیجریه_۱۷۵۴ـ۱۸۱۷م)