دمع

/dam~/

مترادف دمع: اشک، دمعه، سرشک

لغت نامه دهخدا

دمع. [ دَ / دَ م َ ] ( ع مص ) اشک باریدن چشم. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). رفتن اشک. ( المصادر زوزنی ) ( تاج المصادر بیهقی ).

دمع. [ دَ ] ( ع اِ ) اشک چشم از اندوه و یا شادی. ج ، دموع ، اَدْمُع. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ) ( ناظم الاطباء ). اشک. سرشک. آب چشم. ( یادداشت مؤلف ). آب چشم. ج ، دموع. ( مهذب الاسماء ). اشک چشم. ( غیاث ). اشک. ( ترجمان القرآن جرجانی ص 49 ) :
شنیدم که می گفت و باران دمع
فرومی دویدش به عارض چو شمع.
( بوستان ).
- دمع ایوب ؛ درختی است. ( از اقرب الموارد ). شجرةالتسبیح. امدریان. دموع ایوب. ( یادداشت مؤلف ).
- دمع داود ؛ نام دارویی است. ( ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ). دانه گیاهی دارویی است. ( از اقرب الموارد ).
|| ( اصطلاح پزشکی ) به اصطلاح حکما علتی است که آب از چشم بیرون می آید. ( آنندراج ) ( غیاث ).

دمع. [ دُ م ُ ] ( ع اِ ) نشان و اثر آب چشمه. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). نشان و اثری در مجرای دمعه. ( ناظم الاطباء ). نشان در مجرای اشک ، و آن خطی کوچک است. ( از اقرب الموارد ).

فرهنگ فارسی

اشک، سرشک، اشک چشم، قطره اشک، دموع
( اسم ) اشک سرشک جمع دموع .

فرهنگ معین

(دَ ) [ ع . ] (اِ. ) = دمعه : اشک ، سرشک . ج . دموع .

فرهنگ عمید

اشک، سرشک، اشک چشم.

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی دَمْعِ: اشک
تکرار در قرآن: ۲(بار)
اشک چشم. و جاری شدن اشک. مصدر و اسم هر دو آمده است (مفردات - اقرب) ، فیض به معنی امتلاء و پر شدن و نیز به معنی جریان پس از پر شدن آمده است چنانکه در اقرب گفته در مجمع ذیل آیه اوّل می‏گوید: «فَیَضَ الْعَیْنُ مِنَ الدَّمْعِ» پر شدن آن است از اشک و در ذیل آیة دوّم فرموده: فیض جاری شدن به سبب امتلا است. علی هذا اگر «تفیض» را در دو آیه به معنی پر شدن بگیریم معنی چنین می‏شود: می‏بینی چشمشان از اشک پر می‏شود و اگر به معنی جریان باشد معنی آن است: می‏بینی چشمشان اشک می‏ریزد ولی ترجمه تحت اللفظی آن است که چشمشان از اشک جاری می‏شود ممکن است این ترکیب مجازی باشد مثل «فاض الوادی» و «جری المیزاب» که به معنی آب از دره و آب از ناودان جاری شده است و این ترکیب قهراً برای مبالغه است گوئی چشم از کثرت اشک جاری است چنانکه بیضاوی و زمخشری گفته است. در کشّاف ذیل آیه اوّل می‏گوید: یعنی پر می‏شود از اشک تا جاری شود زیرا فیض پر شدن ظرف و ریختن از جوانب آن است و در ذیل آیه دوّم می‏گوید: من بیانیّه است این مثل «تفیض دمعاً» است و «من الدمع» تمیز است و این رساتر است از اینکه گفته شود: اشک جاری است زیرا گوئی چشم خودش اشک روان است .

پیشنهاد کاربران

دمع یعنی اشک.
دموع یعنی اشک ها جمع دمع.
دم یعنی خون.
برای یادسپاری آسانتر می توان از زیارات و دعاها استفاده کرد.
لَأَبْکِیَنَّ عَلَیْکَ بَدَلَ‏ الدُّمُوعِ‏ دَماً
بجای اشک بر تو خون می گریم.
...
[مشاهده متن کامل]

شباهت دَم و دَمع خیلی زیاد است دمع یک عین زیادتری دارد در ضمن عین در عربی یعنی چشم، گویا خون چشم می شود: اشک.
اما توضیح بیشتری درباره زیارت ناحیه مقدسه:
برای امام حسین ( ع ) زیارت های مختلفی نقل شده است. یکی از این زیارت ها، زیارتی است که از ناحیه مقدس امام زمان ( ع ) صادر شده و به همین دلیل به زیارت ناحیه مقدسه معروف شده است. این متن، که به نقلی امام زمان ( ع ) با آن جدّ بزرگوار و شهید خود امام حسین ( ع ) را زیارت کرده اند مورد تأیید علمای شیعه قرار گرفته است. در بخشی از زیارت ناحیه مقدسه چنین آمده: فَلَأَنْدُبَنَّکَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً، وَ لَأَبْکِیَنَّ عَلَیْکَ بَدَلَ‏ الدُّمُوعِ‏ دَماً، حَسْرَةً عَلَیْکَ وَ تَأَسُّفاً عَلَی مَا دَهَاکَ وَ تَلَهُّفاً، حَتَّی أَمُوتَ بِلَوْعَةِ الْمُصَابِ وَ غُصَّةِ الِاکْتِیَاب‏؛صبح و شب برای تو ناله می کنم و بجای اشک بر تو خون می گریم. این کار را به خاطر حسرت خوردن بر تو و از روی ناراحتی و بلایی که بر تو وارد شده و از روی اندوه و حزن بر تو انجام می دهم. تا این که از غم مصیبت ها و غصه ناراحتی بمیرم.
با دقت در متن این زیارت؛ معلوم می شود که این عبارت ها، کنایه از شدّت ناراحتی و غم و اندوه است؛ نه این که معنای حقیقی آن اراده شده باشد.

کسب علم وکشف اسرار گیتی را؛ حسّ های خوب وعاااااالی وبی همتا . . . به دانشمندان هدیه میده که هیچ پولدار با پولش کسب کند.
وهیچ لذّتی جوانی با جوانیش حاصل نمیشه.
الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ
...
[مشاهده متن کامل]

وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَی الرَّسُولِ تَری‏ أَعْیُنَهُمْ تَفیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ

بپرس