دمای رنگ

هنگامی که جسم سیاهی گرم می شود، در دماهای مختلف نورهای متفاوتی ایجاد می کند که این نورها تمام طیف مرئی را پوشش می دهند. برای مشخّص کردن نورها و رنگ ها از دمای جسم سیاهی که آن را تولید می کند، استفاده می کنند. [ ۱] نوری که از شیشه منشور می گذرد، به لحاظ بستگی ضریب شکست به طول موج یا پاشیدگی مواد، به رنگ های تشکیل دهنده آن تجزیه می شود، مانند نور سفید که به طیف وسیع هفت رنگ خود تجزیه می گردد. طیف نور مرئی نام بخشی از طیفی الکترومغناطیسی است که با چشم انسان قابل رویت و تشخیص است. طول موج طیف مرئی بین ۳۸۰ تا ۷۵۰ نانومتر و بسامد آن بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ تراهرتز است. حساسیت چشم انسان به طول موج های مختلف الکترومغناطیسی متفاوت است و بیشترین حساسیت را به طول موج ۰٫۵۵۵ میکرون دارد. چشم انسان حساسیت بالایی نسبت به طول موج دارد به طوری که در طول موج های ۰٫۵۱ میکرون حساسیت چشم به ۵۰٪ کاهش پیدا می کند. منحنی حساسیت چشم انسان نسبت به نور مرئی بازگوکننده این است که میزان حساس بودن چشم انسان با گذشت زمان با شرایط محیطی تطبیق یافته است. دمای رنگ یا درجه حرارت رنگ که با واحد کلوین سنجیده می شود، بیان کنندهٔ رنگ نور است.
به عبارتی دیگر به میزان گرمی و سردی طیف منابع نوری؛ درجه حرارت رنگی آن منبع می گویند که بر اساس درجه کلوین محاسبه می شود، یعنی هر منبع نور دارای درجه حرارت رنگی مخصوص به خود است که به نوعی رنگ طیف های مورد پراکنش از آن منبع را تعیین می کند و با درجه کلوین نیز سنجیده می شود.
در عکاسی و بویژه فیلمبرداری یا تصویربرداری درجه حرارت رنگی منابع نور برای ثبت رنگ اجسام و محیط توسط دوربین بسیار با اهمیت است زیرا چنانچه درجه حرارت رنگی یک منبع نور پایین باشد رنگها به سمت زرد و نارنجی و چنانچه درجه حرارت رنگی منبع نوری بالا باشد رنگ اجسام یا طیف منتشره از همان منبع به سمت آبی یا بنفش متمایل می شود.
درجه حرارت رنگی را فیزیکدان معروف بریتانیایی لرد کلوین طی آزمایشی ابداع کرد او برای اینکار یک قطعه فلز کاملاً سیاه تابشگر ( black radiator ) را بصورت کروی درآورد و درون آن را خالی کرد. سپس بر روی بدنهٔ این فلز تابشگر لوله هایی مسی قرار داد تا بتواند آب گرم را بر روی بدنهٔ گوی سیاه به حرکت درآورده و بدنهٔ گوی را گرم کند.
کلوین در مقابل فرورفتگی این حفره نیز دستگاهی بنام اسپکتروفتومتر قرار داد. این دستگاه می تواند طول موج های متصاعد شده از یک منبع نور را شناسایی و ثبت کند. کلوین با به گردش درآوردن آب گرم بر روی جسم سیاه تابشگر مولکولهای منجمد جسم سیاه را وادار به حرکت کرد و اسپکتروفتومتر نیز طول موج های متصاعد شده از گوی سیاه را در هر حرارتی ثبت می کرد.