دلفین رودخانه ای چین

دلفین رودخانه ای چین یا بایجی ( به چینی: 白鱀豚 ) گونه ای دلفین آب شیرین بود که تنها در رودخانه یانگ تسه در چین یافت می شد. این دلفین که در چین با نام «ایزدبانوی یانگ تسه» ( در چینی سنتی: 长江女神، در چینی ساده شده: 長江女神 ) یاد می شد، با نام های دلفین رودخانه یانگ تسه و دلفین باله سفید و دلفین یانگ تسه نیز خوانده می شد. نام دو جمله ای این گونه ( Lipotes vexillifer ) برگرفته از دو واژهٔ لاتین Lipotes به معنای جامانده و vexillifer به معنای پرچمدار آمده است.
جمعیت دلفین رودخانه ای چین در پی دهه های گذشته که رشد اقتصادی چین باعث افزایش بیش از حد بهره گیری از آب رودخانه ها به منظور ماهی گیری و ترابری و به دست آوردن برق شد، کاهش چشم گیری پیدا کرد. تلاش هایی برای حفاظت از این گونه در حیات وحش انجام شد، با این حال در بررسی میدانی سال ۲۰۰۶، هیچ نمونه ای از این دلفین در رودخانه یانگ تسه پیدا نشد. متخصصان در آن سال باییجی را در عمل منقرض اعلام کردند. [ ۲] نابودی این گونه دلفین نخستین نمونه از انقراض عضوی از آب بازسانان به دلیل فعالیت های انسانی بوده است.
با آنکه در ماه اوت سال ۲۰۰۷ مردی با دوربین خود از حرکت جانوری سفید رنگ در آب رودخانه یانگ تسه فیلم برداری کرد[ ۳] و یکی از اعضای آکادمی علوم چین امکان بایجی ( baiji ) بودن جانور دیده شده در این فیلم را تصدیق کرد، [ ۴] دیده شدن یک یا تعداد بسیار کمی نمونه ( به احتمال زیاد با سن بالا ) از جانوری در عمل منقرض، احتمال بازگشت آن را قوی نمی کند. واپسین نمونه دلفین رودخانه ای دیده شده در حیات وحش مربوط به سال ۲۰۰۲ بود.
از لحاظ تاریخی دلفین رودخانه ای چین در گستره ای به طول ۱٬۷۰۰ کیلومتر از حوزه آبخیزی میانه و پایین رودخانه یانگ تسه، که از ییچانگ آغاز می شد و تا دهانه این رود در شانگهای ادامه می یافت، زندگی می کرد. این حوزه به دلیل فعالیت های سدسازی کاهش زیادی پیدا کرده است. تخمین زده می شود که نزدیک ۱۲٪ کل جمعیت جهان در کنار این رودخانه زندگی و کار می کنند و این فشار بسیاری به این رودخانه وارد می کند. [ ۵] ساخته شدن سد سه دره و دیگر سدهای کوچکتر از آن باعث نابودی قلمرو این دلفین شد.
با آن که در دهه ۱۹۵۰ میلادی تعداد این دلفین ها ۶٬۰۰۰ عدد تخمین زده می شد، [ ۶] فعالیت های انسانی در طی پنج دهه پس از آن باعث کاهش شدید تعداد آن ها شد. طبق بررسی اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست، در پی شکار این جانور در میان سال های یک گام بزرگ به جلو، ماهیگیری با بهره گیری از برق، گیر افتادن در تورهای ماهیگری، برخورد با قایق ها و کشتی ها، از میان رفتن قلمرو، آلودگی از عوامل نابودی و انقراض این گونه بوده اند. در دوران یک گام بزرگ به جلو به دلیل نابودی باورهای سنتی که به این جانور احترام می گذاشتند، این جاندار به منظور بهره گیری از گوشت و پوستش شکار می شد و به این دلیل به سرعت کمیاب گشت. [ ۱]