دفاع طبیعی (natural defence)
در زیست شناسی، دفاع در برابر بیماری ها، با سدهای طبیعی. در جانوران، سدهای طبیعی عبارت اند از پوست و دستگاه های دفاعی گردش خون، ازجمله تولید پادتن ها. اگر سدهای دفاعی طبیعی درست کار کنند، ایمنی (← ایمن سازی) در برابر عفونت صورت می گیرد. گیاهان نیز راه های طبیعی دفاع، مانند خار و مواد شیمیایی سمی، دارند. موجودات زنده در برابر خورده شدن نیز سازوکارهای متنوع دفاعی دارند. آن ها نیازمند تشخیص شکارچی و پاسخ دادن مناسب به آن اند. این سازوکارها عبارت اند از گریز، مثلاً در خرگوش ها؛ دفاع با ایجاد ظاهر ترساننده، مثلاً در پروانه ای که با گشودن بال هایش لکه های چشمی بال ها را به نمایش می گذارد؛ یا استفاده از دندان ها و چنگال ها، مثلاً در گربه. بسیاری از جانوران و گیاهان نیز با استتار خود را «نامرئی» می سازند، مثلاً آهو در چمنزار و پیاز با برگ هایی مشابه چمن خود را پنهان می سازند. برخی گیاهان راه هایی دفاعی مانند خار، موادی شیمیایی با آثار نامطبوع یا مواد شیمیایی سمی دارند. سختی پوست نیز مانع ورود عامل عفونی می شود. پوست آب را دفع می کند و خشک می ماند تا موجودات ذره بینی در آن تاب نیاورند. اشک، عرق، و بزاق سدهای مهّم دیگرند. اشک چشم، عرق، و بزاق راه های محافظتی اند که با داشتن آنزیم لیزوزیم دیوارۀ یاخته ای بعضی باکتری ها را هضم و ضعیف می کنند و موجب مرگ آن ها می شوند.
سازوکار های داخلی. هنگامی که عامل بیماری زا وارد بدن می شود، انواع سازوکارهای خون به بدن کمک می کنند. در این هنگام، برخی از گلبول های سفید موجودات ذره بینی را احاطه می کنند و سپس آن ها را می کشند. بقیه یاخته های آلوده را می کشند، و برخی دیگر پادتن تولید می کنند. پادتن ها مواد شیمیایی ویژۀ بسیار متنوعی اند که هر یک به مادۀ شیمیایی خاصی در موجودات ذره بینی متصل می شوند. این مواد شیمیایی پادگن نام دارند و مثل برچسب عمل می کنند. پادتن ها موجودات ذره بینی را بیگانه یا «غیر خودی» می شناسند و با چسبیدن به پادگن آن ها نوعی توده تشکیل می دهند. این فرآیند مانع گسترش کارآمدی آن ها می شود. همچنین، پادتن ها موجب می شوند که گلبول های سفید توده های یادشده را احاطه کنند. گلبول های سفید قادرند خاطرۀ پادتنی را که علیه یک موجود ذره بینی خاص کار می کند، حفظ کنند. وقتی آن موجود بار دیگر وارد بدن شود، مقادیر فراوانی از پادتن سریعاً تولید می شود و پیش از آن که موجود ذره بینی موجب بیماری شود، کشته می شود. این روش برای ایمنی در مقابل بیماری ها بسیار مهم است.
دفاع در نوزادان. نوزاد در هنگام تولد نمی تواند پادتن های خود را بسازد، امّا پادتن های مادری در شیر مادر یافت می شوند و تا زمانی که نوزاد توانایی تولید پادتن را پیدا کند، به او ایمنی می بخشند.
مایه کوبی. مایه کوبی با پادگن ها موجب ایمنی می شود. واکسن شامل پادگنی از یک موجود ذره بینی است که ممکن است باکتری یا ویروس باشد. در عین حال، واکسن هیچ موجود ذره بینی زنده ای ندارد و موجب بیماری نمی شود. مایه کوبی موجب می شود تا مکانیسم دفاعی بدن، درست مانند ایجاد پادگن، خاطرۀ ایمنی پیدا کند و سال های سال موجب ایمنی شود.
در زیست شناسی، دفاع در برابر بیماری ها، با سدهای طبیعی. در جانوران، سدهای طبیعی عبارت اند از پوست و دستگاه های دفاعی گردش خون، ازجمله تولید پادتن ها. اگر سدهای دفاعی طبیعی درست کار کنند، ایمنی (← ایمن سازی) در برابر عفونت صورت می گیرد. گیاهان نیز راه های طبیعی دفاع، مانند خار و مواد شیمیایی سمی، دارند. موجودات زنده در برابر خورده شدن نیز سازوکارهای متنوع دفاعی دارند. آن ها نیازمند تشخیص شکارچی و پاسخ دادن مناسب به آن اند. این سازوکارها عبارت اند از گریز، مثلاً در خرگوش ها؛ دفاع با ایجاد ظاهر ترساننده، مثلاً در پروانه ای که با گشودن بال هایش لکه های چشمی بال ها را به نمایش می گذارد؛ یا استفاده از دندان ها و چنگال ها، مثلاً در گربه. بسیاری از جانوران و گیاهان نیز با استتار خود را «نامرئی» می سازند، مثلاً آهو در چمنزار و پیاز با برگ هایی مشابه چمن خود را پنهان می سازند. برخی گیاهان راه هایی دفاعی مانند خار، موادی شیمیایی با آثار نامطبوع یا مواد شیمیایی سمی دارند. سختی پوست نیز مانع ورود عامل عفونی می شود. پوست آب را دفع می کند و خشک می ماند تا موجودات ذره بینی در آن تاب نیاورند. اشک، عرق، و بزاق سدهای مهّم دیگرند. اشک چشم، عرق، و بزاق راه های محافظتی اند که با داشتن آنزیم لیزوزیم دیوارۀ یاخته ای بعضی باکتری ها را هضم و ضعیف می کنند و موجب مرگ آن ها می شوند.
سازوکار های داخلی. هنگامی که عامل بیماری زا وارد بدن می شود، انواع سازوکارهای خون به بدن کمک می کنند. در این هنگام، برخی از گلبول های سفید موجودات ذره بینی را احاطه می کنند و سپس آن ها را می کشند. بقیه یاخته های آلوده را می کشند، و برخی دیگر پادتن تولید می کنند. پادتن ها مواد شیمیایی ویژۀ بسیار متنوعی اند که هر یک به مادۀ شیمیایی خاصی در موجودات ذره بینی متصل می شوند. این مواد شیمیایی پادگن نام دارند و مثل برچسب عمل می کنند. پادتن ها موجودات ذره بینی را بیگانه یا «غیر خودی» می شناسند و با چسبیدن به پادگن آن ها نوعی توده تشکیل می دهند. این فرآیند مانع گسترش کارآمدی آن ها می شود. همچنین، پادتن ها موجب می شوند که گلبول های سفید توده های یادشده را احاطه کنند. گلبول های سفید قادرند خاطرۀ پادتنی را که علیه یک موجود ذره بینی خاص کار می کند، حفظ کنند. وقتی آن موجود بار دیگر وارد بدن شود، مقادیر فراوانی از پادتن سریعاً تولید می شود و پیش از آن که موجود ذره بینی موجب بیماری شود، کشته می شود. این روش برای ایمنی در مقابل بیماری ها بسیار مهم است.
دفاع در نوزادان. نوزاد در هنگام تولد نمی تواند پادتن های خود را بسازد، امّا پادتن های مادری در شیر مادر یافت می شوند و تا زمانی که نوزاد توانایی تولید پادتن را پیدا کند، به او ایمنی می بخشند.
مایه کوبی. مایه کوبی با پادگن ها موجب ایمنی می شود. واکسن شامل پادگنی از یک موجود ذره بینی است که ممکن است باکتری یا ویروس باشد. در عین حال، واکسن هیچ موجود ذره بینی زنده ای ندارد و موجب بیماری نمی شود. مایه کوبی موجب می شود تا مکانیسم دفاعی بدن، درست مانند ایجاد پادگن، خاطرۀ ایمنی پیدا کند و سال های سال موجب ایمنی شود.
wikijoo: دفاع_طبیعی