دِسای، مورارجی رانچوجی (۱۸۹۶ـ ۱۹۹۵)(Desai, Morarji Ranchhodji)
دِسای، مورارجی رانچوجی
دولتمرد هندی. از پیروان قدیمی مهاتما گاندی و نخستین نخست وزیر هند (۱۹۷۷ـ۱۹۷۹)، که عضو حزب کنگره نبود و پس از سرنگونی ایندیرا گاندی، رهبر حزب جاناتا شد. منازعات درونی حزب باعث کناره گیری او از نخست وزیری و رهبری حزب شد. او در گجرات، در غرب هند، زاده شد و برای دولت راج خدمت می کرد. تحت تأثیر شدید مهاتما گاندی در ۱۹۳۰ از دستگاه دولتی استعفا و زندگی خود را وقف جنبش آزادی هند کرد. اگرچه برای شرکت در مبارزۀ نافرمانی مدنی به زندان افتاد، در ۱۹۳۵ به عضویت مجمع قانون گذاری بمبئی انتخاب و در ۱۹۵۱ سَروزیر این ایالت شد. مخالف مصرف مُسکَرات، گیاه خوار، و از ۳۲سالگی مجرد بود؛ در ایالت خود مصرف مشروبات الکلی را ممنوع کرد. جواهر لعل نهرو او را در ۱۹۵۶ وارد دولت فدرال هندِ مستقل و در ۱۹۵۸ وزیر دارایی کرد، ولی روابط او با ایندیرا گاندی، دختر نهرو، که در ۱۹۶۶ نخست وزیر شد، به تیرگی گرایید؛ دسای قبلاً او را به ریشخند «دخترمدرسه ای ساده» توصیف کرده بود. دسای در ۱۹۶۹ در اعتراض به ملی کردن بانک های هند استعفا کرد و به مخالفان پیوست. خروج او سبب شکاف جدی در حزب کنگرۀ حاکم شد؛ دسای حزب جاناتا را تشکیل داد و پس از اعلام وضعیت اضطراری (۱۹۷۵ـ۱۹۷۷) از سوی ایندیرا گاندی به قدرت رسید؛ ایندیرا گاندی در آن زمان متهم به تقلّب در انتخابات شده بود. دسای در ۸۱سالگی کهنسال ترین نخست وزیر جهان شد. طرفدار واقعی گاندی بود و کوشید که صنایع روستایی (کلبه ای) را دوباره رونق دهد و ساخت بمب هسته ای هند را به تأخیر انداخت، ولی ائتلاف شکنندۀ جاناتا دو سال بیشتر دوام نیاورد. شخصیت صریح، سخت گیر، انعطاف ناپذیر، و غیرعادی دسای به برکناری او از نخست وزیری در ژوئیۀ ۱۹۷۹ انجامید و در همان زمان از سیاست کناره گرفت. دسای سلامت کامل و طول عمرش را مدیون رژیم غذایی خود بود.
دِسای، مورارجی رانچوجی
دولتمرد هندی. از پیروان قدیمی مهاتما گاندی و نخستین نخست وزیر هند (۱۹۷۷ـ۱۹۷۹)، که عضو حزب کنگره نبود و پس از سرنگونی ایندیرا گاندی، رهبر حزب جاناتا شد. منازعات درونی حزب باعث کناره گیری او از نخست وزیری و رهبری حزب شد. او در گجرات، در غرب هند، زاده شد و برای دولت راج خدمت می کرد. تحت تأثیر شدید مهاتما گاندی در ۱۹۳۰ از دستگاه دولتی استعفا و زندگی خود را وقف جنبش آزادی هند کرد. اگرچه برای شرکت در مبارزۀ نافرمانی مدنی به زندان افتاد، در ۱۹۳۵ به عضویت مجمع قانون گذاری بمبئی انتخاب و در ۱۹۵۱ سَروزیر این ایالت شد. مخالف مصرف مُسکَرات، گیاه خوار، و از ۳۲سالگی مجرد بود؛ در ایالت خود مصرف مشروبات الکلی را ممنوع کرد. جواهر لعل نهرو او را در ۱۹۵۶ وارد دولت فدرال هندِ مستقل و در ۱۹۵۸ وزیر دارایی کرد، ولی روابط او با ایندیرا گاندی، دختر نهرو، که در ۱۹۶۶ نخست وزیر شد، به تیرگی گرایید؛ دسای قبلاً او را به ریشخند «دخترمدرسه ای ساده» توصیف کرده بود. دسای در ۱۹۶۹ در اعتراض به ملی کردن بانک های هند استعفا کرد و به مخالفان پیوست. خروج او سبب شکاف جدی در حزب کنگرۀ حاکم شد؛ دسای حزب جاناتا را تشکیل داد و پس از اعلام وضعیت اضطراری (۱۹۷۵ـ۱۹۷۷) از سوی ایندیرا گاندی به قدرت رسید؛ ایندیرا گاندی در آن زمان متهم به تقلّب در انتخابات شده بود. دسای در ۸۱سالگی کهنسال ترین نخست وزیر جهان شد. طرفدار واقعی گاندی بود و کوشید که صنایع روستایی (کلبه ای) را دوباره رونق دهد و ساخت بمب هسته ای هند را به تأخیر انداخت، ولی ائتلاف شکنندۀ جاناتا دو سال بیشتر دوام نیاورد. شخصیت صریح، سخت گیر، انعطاف ناپذیر، و غیرعادی دسای به برکناری او از نخست وزیری در ژوئیۀ ۱۹۷۹ انجامید و در همان زمان از سیاست کناره گرفت. دسای سلامت کامل و طول عمرش را مدیون رژیم غذایی خود بود.
wikijoo: دسای،_مورارجی_رانچوجی_(۱۸۹۶ـ_۱۹۹۵)