درمان کانال ریشه

درمان کانال ریشه ( به انگلیسی: Root canal therapy ) یا درمان اِندودُنتیک ( به انگلیسی: Endodontic therapy ) معالجهٔ کانال ریشهٔ دندان است. کانال ریشهٔ دندان به همراه «اتاقِ پالپ» مغز دندان ( پالپ ) را تشکیل می دهند.
عصب کِشی ( پالپِکتومی ) اعمالی است که در طی آن مواد عفونی و عصب موجود در مغز دندان برداشته می شوند تا دندان از آسیب میکرب ها در آینده در امان باشد.
کانال ریشه و اتاق مغز دندان حفره هایی در ساختمان دندان هستند که به طور طبیعی بافت های عصبی و رگ های خونی و بافت های سلولی دیگری را در خود جای می دهند. در صورتی که پوسیدگی دندان در مراحل اولیه درمان نشود، پوسیدگی از مینای دندان گذر نموده، به عاج می رسد و در ادامه می تواند به فضای پالپ ( یا همان مغز دندان ) گسترش یابد. ورود میکرب ها به پالپ دندان باعث ایجاد التهاب در پالپ شده، این التهاب باعث افزایش حجم پالپ می شود. با توجه به اینکه پالپ دندان یک محفظهٔ بسته است، التهاب باعث افزایش شدید فشار داخلی آن می شود. این افزایش فشار منجر به فشار آمدن به پایانه های عصب دندان شده، دردِ دندان شروع می شود.
• پالپ طبیعی: بی علامت است و پاسخ آن به محرک ها خفیف است و بلافاصله پس از حذف محرک از بین می رود.
• پالپیت برگشت پذیر: پاسخ به محرک خیلی حساس می شود اما بلافاصله پس از حذف محرک از بین می رود.
• پالپیت برگشت ناپذیر علامت دار: پاسخ به محرک پس از حذف آن از بین نمی رود یا حتی ممکن است درد غیرتحریکی و خودبه خود داشته باشد.
• پالپیت برگشت ناپذیر بدون علامت: میکروسکوپی آن مشابه پالپیت برگشت ناپذیر علامت دار است اما علائم بالینی ندارد.
• نکروز پالپ: مرگ و نکروز پالپ ممکن است کامل یا پارسیل باشد.
• پالپیت هایپرپلاستیک: رشد بافت پالپ از محل اکسپوز پوسیدگی به دلیل تحریک کم و مزمن و خون رسانی زیاد.
• تحلیل داخلی: اکثرا حین رادیوگرافی شناسایی می شود. [ ۱]
هنگام عصب کِشی، دندان پزشک بعد از برداشتن پوسیدگی ها یا نسج دندانی، به کانال هایی که داخل ریشه دندان قرار دارند، دسترسی پیدا می کند و ابتدا پالپوتومی صورت می گیرد یعنی با سوراخ کردن سقف پالپ و جاری شدن خون، فشار داخل پالپ کاهش پیدا کرده و درد کم می شود ولی هنوز کامل از بین نمی رود. ( تعداد کانال ها بستگی به دندان دارد مثلاً دندان نیش تک کاناله است ولی دندان آسیا سه یا چهار کانال دارد )