درُشت مُلِکول[ ۱] یا ماکروملکول ( به انگلیسی: Macromolecule ) در دانش شیمی به طور کلّی به مولکولهایی گفته می شود که از نظر تعداد اتمهای تشکیل دهنده، جرم مولکولی ( و جرم مولکولی نسبی ) و وزن مولکولی دارای مقادیر بالایی باشند. در مقابل، دیگر مولکول ها را با نام ریزمولکول می شناسند، هر چند این اصطلاح چندان کاربرد ندارد.
در تعاریف هیچ مقدار مشخّص و همگانی برای سه ویژگی بالا تعیین نشده است و به کار بردن واژهٔ درشت مولکول درباره یک مولکول خاص بیشتر به صورت عرفی و قراردادی است؛ به این معنی که ممکن است مولکول خاصّی را درشت مولکول بدانند در حالی که مولکول دیگری را ( از خانواده ای متفاوت ) علی رغم بزرگ تر یا سنگین تر بودنش درشت مولکول به حساب نیاورند. با وجود این برای برخی از خانواده های مواد شیمیایی مرزهایی قراردادی به منظور جداسازی ریزمولکول ها و درشت مولکول ها تعیین شده است، برای نمونه اگر چندین اسید آمینه به یکدیگر متّصل شوند ایجاد یک الیگوپپتید {پیوند پپتیدی ( به انگلیسی: Peptide bond ) یک پیوند شیمیایی بین دو مولکول است که گروه کربوکسیل یک مولکول با گروه آمین مولکول دیگر واکنش می دهد ایجاد می شود و به این وسیله یک مولکول آب آزاد می شود ( سنتز آبدهی ) و بیش تر میان دو اسید آمینه برقرار می شود. پیوند پپتیدی میان دو اسید امینه است. اگر شمار اسید امینه هایی که به یکدیگر پیوند می خورند کم باشد به آن الیگو پپتید می گویند و اگر شمار اسید امینه هایی که به یکدیگر پیوندمی خورند زیاد باشد به آن پلی پپتید می گویند. اگر وزن مولکولی یک زنجیره پپتیدی کمتر از ۱۰۰۰۰ باشد به آن پلی پپتید می گویند و اگر بیش تر از این باشد به آن پروتئین می گویند. } می نمایند. اگر تعداد اسید آمینه ها زیاد شود ترکیب یک پلی پپتید خواهد بود امّا اگر وزن مولکولی بیش از۱۰٬۰۰۰ شود ترکیب را پروتئین می نامند. ( با این وجود پلی پپتید و پروتئین در بیشتر موارد به جای هم به کار می روند ) [ ۲]
به طور کلّی دو ویژگی را برای درشت مولکول ها می توان برشمرد. نخست جرم ( مولکولی یا مولکولی نسبی ) و وزن آن هاست که عموماً بدون ذکر میزان معیّنی، باید زیاد باشد. [ ۳] دومین ویژگی تعداد اتم های تشکیل دهندهٔ آن هاست که می بایست به طور قابل توجّهی بالا باشد. تعداد بالای اتم ها در درشت مولکول ها به دو صورت فراهم می گردد:[ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر تعاریف هیچ مقدار مشخّص و همگانی برای سه ویژگی بالا تعیین نشده است و به کار بردن واژهٔ درشت مولکول درباره یک مولکول خاص بیشتر به صورت عرفی و قراردادی است؛ به این معنی که ممکن است مولکول خاصّی را درشت مولکول بدانند در حالی که مولکول دیگری را ( از خانواده ای متفاوت ) علی رغم بزرگ تر یا سنگین تر بودنش درشت مولکول به حساب نیاورند. با وجود این برای برخی از خانواده های مواد شیمیایی مرزهایی قراردادی به منظور جداسازی ریزمولکول ها و درشت مولکول ها تعیین شده است، برای نمونه اگر چندین اسید آمینه به یکدیگر متّصل شوند ایجاد یک الیگوپپتید {پیوند پپتیدی ( به انگلیسی: Peptide bond ) یک پیوند شیمیایی بین دو مولکول است که گروه کربوکسیل یک مولکول با گروه آمین مولکول دیگر واکنش می دهد ایجاد می شود و به این وسیله یک مولکول آب آزاد می شود ( سنتز آبدهی ) و بیش تر میان دو اسید آمینه برقرار می شود. پیوند پپتیدی میان دو اسید امینه است. اگر شمار اسید امینه هایی که به یکدیگر پیوند می خورند کم باشد به آن الیگو پپتید می گویند و اگر شمار اسید امینه هایی که به یکدیگر پیوندمی خورند زیاد باشد به آن پلی پپتید می گویند. اگر وزن مولکولی یک زنجیره پپتیدی کمتر از ۱۰۰۰۰ باشد به آن پلی پپتید می گویند و اگر بیش تر از این باشد به آن پروتئین می گویند. } می نمایند. اگر تعداد اسید آمینه ها زیاد شود ترکیب یک پلی پپتید خواهد بود امّا اگر وزن مولکولی بیش از۱۰٬۰۰۰ شود ترکیب را پروتئین می نامند. ( با این وجود پلی پپتید و پروتئین در بیشتر موارد به جای هم به کار می روند ) [ ۲]
به طور کلّی دو ویژگی را برای درشت مولکول ها می توان برشمرد. نخست جرم ( مولکولی یا مولکولی نسبی ) و وزن آن هاست که عموماً بدون ذکر میزان معیّنی، باید زیاد باشد. [ ۳] دومین ویژگی تعداد اتم های تشکیل دهندهٔ آن هاست که می بایست به طور قابل توجّهی بالا باشد. تعداد بالای اتم ها در درشت مولکول ها به دو صورت فراهم می گردد:[ ۴]
wiki: درشت مولکول