درس گفتارهای فلسفه تاریخ

درس گفتارهای فلسفۀ تاریخ (Vorlesungen Uber die Philosophie der Geschichte)
مجموعۀ گفتارهای گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، درباب فلسفۀ تاریخ، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۳۷. فلسفۀ تاریخ در اندیشۀ هگل پیوندی مستقیم با فلسفۀ حق او دارد. هگل تاریخ جهان را در چهار مرحله طبقه بندی می کند؛ دورۀ شرقی، دورۀ یونانی، دورۀ رومی، و دورۀ آلمانی. دورۀ شرقی، دورۀ آگاهی بی واسطه است که در آن فردیت در مرتبه ای فرودست قرار دارد. در دورۀ یونانی، فردیّت در قلب نهادهای مدنی و اجتماعی ظهور می یابد. در دورۀ رومی، دولت بر فراز فرد ظاهر می شود و فرد جز در هیئت انتزاع نصیبی از حرمت انسانی نمی برد. دورۀ آلمانی تاریخ، آشتی عقل با مسیحیت است. در این دوره روح به خود بازمی گردد و آزادی حقیقت خود را به کمال بازمی یابد. نتیجۀ نهایی استدلال های هگل آن است که چون امر واقعی در اساس امری است که در درون تاریخ تحقق می یابد، بنابراین در اساس عقلانی نیز هست، و داوری اخلاقی دربارۀ آن به هیچ رو محلی از اعراب ندارد.