دحو الارض

[ویکی شیعه] دَحْوُ الْأرْض، روز بیست و پنجم ذی القعده، که بنابر برخی روایات، روز گستراندن زمین است و در آموزه های دین اسلام، از روزهای بافضیلت به شمار می رود و انجام دادن برخی اعمال عبادی مانند روزه و نماز در آن تأکید شده است.
دَحْوالارض، اصطلاحی قرآنی و حدیثی است. مصدر « دحو » به معنای واگسترانیدن، گسترش دادن و چیزی را از جای آن برکندن و ترکیب « دحوالارض » به معنای گستراندن زمین است.
مراد از دحوالارض بیرون آمدن خشکی های گسترده زمین از زیر آب است. بنابر برخی روایات و منابع کهن اسلامی، زمین در ابتدا زیر آب بوده است و سپس خشکی ها از آب سر برآورده اند. روز بیرون آمدن خشکی ها روز دحوالارض نامیده شده است. بنابر برخی روایات تاریخ محلی مکه، نخستین جایی که از زمین سر برآورد، مکه و کعبه بوده است. درباره معنای واقعی دحوالارض و صحت سند این روایات، تردیدها و اختلافاتی وجود دارد.

[ویکی اهل البیت] روز بیست و پنجم ذی القعده روز دحوالارض یعنی پدیدارشدن خشکی از زیر آب است. علامه شعرانی در کتاب نثر طوبی ذیل واژه "دحو" می آورند:
«دحو : گستردن . وَ الأرضَ بَعدَ ذَلِکَ دَحَئَهَا ؛ زمین را پس از آن بگسترد. چنان که در لغت ارض گذشتّ مراد از آن کره زمین نیست، بلکه سطح خشکی است مقابل دریا و کوه، کوه و آب از زمین نیستند و به مقتضای این آیه، خشکی زمین که (آن را) رُبع مسکون می نامند پس از خلقت اوّلین، پدید آمد.
چون سطح کره ی خاک را آب از همه جانب فرا گرفته بود، و این خشکی که برجسته و از آب بیرون آمده، مانند جزیره است که از قعر دریا برجهد و بالا آید و به تدریج پهن و گسترده و بزرگ شود. ...
طبیعیان امروز هم گویند: آب به همه ی زمین احاطه داشت و خشکی به عللی از قعر آب برآمد و بر سطح زمین چین ها و شکنج ها هویدا شد . »
و در کتاب شریف مفاتیح الجنان در مورد دحو الارض و اعمال شب و روز آن آمده است:
شب بیست و پنجم: شب دحوالارض است، یعنی پهن شدن زمین از زیر کعبه به روی آب و از شب های بسیار شریف است که رحمت خدا در آن نازل می شود و قیام به عبادت در آن اجر بسیار دارد و از حسن بن علی وشّاء روایت شده که گفته: من کودک بودم که با پدرم در شب بیست و پنجم ماه ذی القعده در خدمت حضرت امام رضا علیه السلام شام خوردیم.
حضرت فرمود: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهماالسلام متولد شده اند و زمین از زیر کعبه پهن شده، پس هر که روزش را روزه بدارد چنان است که شصت ماه روزه داشته باشد و در روایت دیگر است که فرمود: در این روز حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه شریف قیام خواهد کرد.
روز بیست و پنجم: روز دحوالارض است، یکی از آن چهار روزی است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است و در روایتی آمده که روزه این روز همانند روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر آمده که کفاره هفتاد سال است و هر که این روز را روزه بدارد و شب را به عبادت بسر آورد، برای او عبادت صد سال نوشته شود و برای روزه دار این روز که هر چه در میان زمین و آسمان است استغفار کند و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر شده و برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاری است و برای این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل دیگر وارد است: