دایرة المعارف فرانسه (Encyclopédie)
دایرة المعارف فرانسه
نام خاص دایرةالمعارفی با عنوان کامل دایرةالمعارف یا فرهنگ مستدل علوم، صنایع، و حِرف، که اصحاب دایرةالمعارف یا فلاسفۀ فرانسوی در فرانسه تألیف کردند. در آغاز قرار بود دانشنامۀ چیمبرز، از انگلیسی، به فرانسه ترجمه شود و سرپرستی کار به پل دو گرا دو مالو سپرده شده بود. به علت اختلافات و کناره گیری مالو کار تعطیل شد و لوبرتون، ناشر اثر، از دنی دیدرو برای ادامه کار دعوت کرد. دیدرو با همکاری دالامبر طرحی نو برای تألیف چنین اثری ارائه داد و با تصویب ناشر کار را با دعوت از ۲۱ تن از فیلسوفان و نویسندگان روزگار خود آغاز کرد. مجلد اول این کتاب در ۱۷۵۱ با مقدمه دالامبر و همکاری بزرگ ترین فلاسفه و اندیشمندان فرانسوی، چون ولتر، ژان ژاک روسو، کنه، منتسکیو، تورگو،کوندیاک، اولباک، و مارمنوتل که به اصحاب دایرةالمعارف مشهور گردیده بودند، منتشر شد. با انتشار جلد دوم دولت فرانسه به دلیل توهین به مقامات سلطنتی و کلیسا انتشار اثر را متوقف کرد و دیدرو زندانی شد. ژوزئیت ها کوشیدند کار را ادامه دهند، لیکن با انتشار جلد هشتم بار دیگر کتاب متوقف شد. ناچار دالامبر از کار کناره گیری کرد. دیدرو مطلع شد که مقامات دولتی قصد دارند با یورش به محل کار او دستنویس های مدخل ها را از بین ببرند، از این رو بر آن شد که کتاب پس از اتمام جلدها منتشر شود. تا ۱۷۶۵ نزدیک به ۱۰هزار صفحه از متن چاپ شد و حدود ۴,۲۵۰ نفر آن را به طور پنهانی مشترک شدند. دیدرو کتاب را در ۲۸ جلد، در ۱۷۷۲، منتشر کرد. در سال های ۱۷۷۶ تا ۱۷۷۷ پنج مجلد پیوست و در ۱۷۸۰ دو مجلد نمایه های آن منتشر شدند. با پیروزی انقلاب کبیر فرانسه مشکلات انتشار و توزیع آن از میان رفت. در ۱۹۸۰ یکی از ناشران فرانسوی این اثر را عیناً افست و به مناسبت دویستمین سالگرد انتشار آن منتشر کرد. به منظور صرفه جویی در چاپ و کاغذ صفحات کتاب اصلی کوچک تر شده به طوری که هر چهار صفحۀ آن در یک صفحه اثر جدید چاپ شده است. دیدرو در مقدمۀ کتاب، این اثر را به فرانسیس بیکن تقدیم کرده تا دین خود را در استفاده از مشی و روش او در تدوین دایرةالمعارف فرانسوی ادا کرده باشد. چون در دو قرن اخیر دایرةالمعارف فرانسوی الگوی دانشنامه نویسی در جهان بود، می توانیم بگوییم که مشی بیکن از این طریق به دایرةالمعارف های بعدی راه یافته است. عمده ترین خصوصیت دایرةالمعارف فرانسه، وجه عقلانی آن و مبارزۀ بی امان نویسندگانی چون دیدرو و دالامبر با انگاره های خرافی دینی بود. این دایرةالمعارف را یکی از محرک های اساسی انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه دانسته اند؛ با این تحلیل که نویسندگانی مستقل و از هر جهت مختلف، با مشی فیلسوفانه و منفرد، گردهم آمدند و خود را در متن فرهنگی که جریان های آیندۀ تاریخ را شکل داد، قرار دادند. دایرةالمعارف یکی از جنجالی ترین آثار فلسفی در روزگار خود بود.
دایرة المعارف فرانسه
نام خاص دایرةالمعارفی با عنوان کامل دایرةالمعارف یا فرهنگ مستدل علوم، صنایع، و حِرف، که اصحاب دایرةالمعارف یا فلاسفۀ فرانسوی در فرانسه تألیف کردند. در آغاز قرار بود دانشنامۀ چیمبرز، از انگلیسی، به فرانسه ترجمه شود و سرپرستی کار به پل دو گرا دو مالو سپرده شده بود. به علت اختلافات و کناره گیری مالو کار تعطیل شد و لوبرتون، ناشر اثر، از دنی دیدرو برای ادامه کار دعوت کرد. دیدرو با همکاری دالامبر طرحی نو برای تألیف چنین اثری ارائه داد و با تصویب ناشر کار را با دعوت از ۲۱ تن از فیلسوفان و نویسندگان روزگار خود آغاز کرد. مجلد اول این کتاب در ۱۷۵۱ با مقدمه دالامبر و همکاری بزرگ ترین فلاسفه و اندیشمندان فرانسوی، چون ولتر، ژان ژاک روسو، کنه، منتسکیو، تورگو،کوندیاک، اولباک، و مارمنوتل که به اصحاب دایرةالمعارف مشهور گردیده بودند، منتشر شد. با انتشار جلد دوم دولت فرانسه به دلیل توهین به مقامات سلطنتی و کلیسا انتشار اثر را متوقف کرد و دیدرو زندانی شد. ژوزئیت ها کوشیدند کار را ادامه دهند، لیکن با انتشار جلد هشتم بار دیگر کتاب متوقف شد. ناچار دالامبر از کار کناره گیری کرد. دیدرو مطلع شد که مقامات دولتی قصد دارند با یورش به محل کار او دستنویس های مدخل ها را از بین ببرند، از این رو بر آن شد که کتاب پس از اتمام جلدها منتشر شود. تا ۱۷۶۵ نزدیک به ۱۰هزار صفحه از متن چاپ شد و حدود ۴,۲۵۰ نفر آن را به طور پنهانی مشترک شدند. دیدرو کتاب را در ۲۸ جلد، در ۱۷۷۲، منتشر کرد. در سال های ۱۷۷۶ تا ۱۷۷۷ پنج مجلد پیوست و در ۱۷۸۰ دو مجلد نمایه های آن منتشر شدند. با پیروزی انقلاب کبیر فرانسه مشکلات انتشار و توزیع آن از میان رفت. در ۱۹۸۰ یکی از ناشران فرانسوی این اثر را عیناً افست و به مناسبت دویستمین سالگرد انتشار آن منتشر کرد. به منظور صرفه جویی در چاپ و کاغذ صفحات کتاب اصلی کوچک تر شده به طوری که هر چهار صفحۀ آن در یک صفحه اثر جدید چاپ شده است. دیدرو در مقدمۀ کتاب، این اثر را به فرانسیس بیکن تقدیم کرده تا دین خود را در استفاده از مشی و روش او در تدوین دایرةالمعارف فرانسوی ادا کرده باشد. چون در دو قرن اخیر دایرةالمعارف فرانسوی الگوی دانشنامه نویسی در جهان بود، می توانیم بگوییم که مشی بیکن از این طریق به دایرةالمعارف های بعدی راه یافته است. عمده ترین خصوصیت دایرةالمعارف فرانسه، وجه عقلانی آن و مبارزۀ بی امان نویسندگانی چون دیدرو و دالامبر با انگاره های خرافی دینی بود. این دایرةالمعارف را یکی از محرک های اساسی انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه دانسته اند؛ با این تحلیل که نویسندگانی مستقل و از هر جهت مختلف، با مشی فیلسوفانه و منفرد، گردهم آمدند و خود را در متن فرهنگی که جریان های آیندۀ تاریخ را شکل داد، قرار دادند. دایرةالمعارف یکی از جنجالی ترین آثار فلسفی در روزگار خود بود.
wikijoo: دایره_المعارف_فرانسه