دانی عثمان بن سعید

[ویکی نور] ابوعمرودانی، عثمان بن سعید بن عثمان اموی قرطبی دانی (371-شوال 444 ق981/-فوریۀ 1053 م)، مقری و محدث بزرگ اندلس.خاندان وی که از موالی حاکمان اموی اندلس بودند، از روستای قوته راشه واقع در حومۀ قرطبه برخاستند(نک:ابن بشکوال، 405/2؛ذهبی، معرفة،325/1).ابوعمرو به ابن صیرفی نیز شهرت داشته است(حمیدی،483/2).
اطلاعات اندکی که از شرح حال ابوعمرو داریم برگرفته از نوشته ای به قلم خود اوست که یاقوت آن را نقل کرده است(125/12-127).بنابر این گزارش و دیگر منابع، ابوعمرو در 14 سالگی تحصیل علم را آغاز کرد.نخست سالیانی به حلقۀ درس عالمان و محدثان بزرگ قرطبه پیوست، تا آنکه در محرم 397 راهی مشرق شد(حمیدی، همانجا؛ابن بشکوال،405/2،407).وی 4 ماه در قیروان اقامت کرد و نزد جمعی از شیوخ آن دیار حدیث فرا گرفت(همو،406/2؛یاقوت، 126/12؛ذهبی، تاریخ،384/11).در شوال همان سال به مصر در آمد و تا موسم حج 398ق در آنجا ماندگار شد(یاقوت،ذهبی، همانجاها).
در همین سال حج گزارد و در مکه اقامت کرد و از محدثان برجستۀ حجاز حدیث،فقه، ادبیات و دانشهای دیگر آموخت(ابن بشکوال، همانجا؛یاقوت،127/12).آنگاه از مکه به مصر بازگشت و پس از اندک زمانی راهی مغرب شد و در مسیر سفر چند ماهی در قیروان اقامت گزید(همانجا).
بازگشت ابوعمرو به قرطبه در 399ق با آغاز شورش بربرها بر زمامداران اموی-که به انقراض سلسلۀ آنان انجامید-همزمان گردید(ابن بشکوال،407/2).حدود 4 سال در زادگاهش به سر برد و پس از آن 7 سال در سر قسطه اقامت کرد.سپس به وطّه و در 409ق به دانیه سفر کرد و همان سال به میورقه رفت و 8 سال در آنجا بماند.
سرانجام ابوعمرو در 417ق به دانیه رفت و تا آخر عمر در همانجا زیست و به تعلیم و تدریس و تألیف روزگار سپری ساخت(یاقوت، همانجا).
ابوعمرو در نیمۀ شوال 444 در گذشت و بنا به وصیت خود او، ابومحمد عبدالله بن خمیس انصاری بر او نماز گزارد و در مقبرۀ باب انداره به خاک سپرده شد(ابن بشکوال، همانجا؛یاقوت،127/12- 128؛ ابن ابار،801/2).