دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی یکی از قدیمی ترین دانشکده های دانشگاه تهران است. سیروس طاهباز آن را مهمترین مرکز علمی ادبی زبان فارسی در ایران می داند.
تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی از سال ۱۲۹۶ یعنی سال تأسیس دارالمعلمین مرکزی آغاز می شود و در سال ۱۳۰۷ شمسی که دارالمعلمین عالی به دارالمعلمین مرکزی افزوده شد بر طبق اساس نامه ای که در ۲۱ آذر ماه ۱۳۰۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید دارالمعلمین به دو شعبه ادبی و علمی تقسیم و در ۹ اسفند ۱۳۱۲ به دانشسرای عالی تغییر نام یافت.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۳۱۳ بر اساس تصویب شورای عالی فرهنگ، دو دانشکده، یکی ادبیات و دیگری علوم تأسیس شد که چون برنامهٔ تحصیلی آن ها با دانشسرای عالی مطابقت داشت این دو دانشکده با دانشسرای عالی تا سال ۱۳۲۱ با هم به همکاری خود ادامه دادند و در آن سال دانشکده ادبیات از دانشکده علوم جدا شد، اما دانشکده ادبیات و دانشسرای عالی تا سال ۱۳۳۴ با یک سازمان اجرایی و آموزشی اداره می شد و از آن تاریخ از یکدیگر جدا و سرانجام در سال ۱۳۳۷ به محوطهٔ اصلی دانشگاه تهران منتقل شد. در هشتم خرداد ماه سال ۱۳۱۳ که قانون تأسیس دانشگاه به تصویب مجلس شورای ملی رسید، شش دانشکده برای تشکیل دانشگاه پیش بینی و در قانون تصریح شد که یکی از آن دانشکده ها ادبیات بود.
زمانی که دارالمعلمین مرکزی و دارالمعلمین عالی هم دایربود، قسمت ادبی آن مشتمل بر دو رشتهٔ «فلسفه و ادبیات» و تاریخ و جغرافیا بود؛ بنابراین سابقه تدریس برنامه عالی ادبیات فارسی به طور رسمی و کلاسی به سال ۱۳۰۷ یعنی هشتاد سال پیش بازمی گردد.
از سال تحصیلی ۱۳۱۱–۱۳۱۲ رشته های تحصیلی فلسفه و ادبیات به دو رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی و فلسفه و علوم تربیتی تجزیه شد و رشتهٔ «زبان خارجه» نیز به شعب تحصیلات دانشکده ادبیات اضافه گردید و از سال تحصیلی ۱۳۱۴–۱۳۱۵ رشتهٔ «باستان شناسی» نیز در دانشکده ادبیات افتتاح شد.
• زبان و ادبیات فارسی
• فرهنگ و زبان های باستانی
• زبان شناسی همگانی
• باستان شناسی
• زبان و ادبیات عربی
• فلسفه
• تاریخ
• فلسفه ( نشریه )
• پژوهش های زبانی
• بدیع الزمان فروزانفر
• محمد معین
• پرویز ناتل خانلری
• ذبیح الله صفا
• اسدالله بیژن
• آمینه پاکروان
• سید محمد تدین
• علی اکبر سیاسی
• رضازاده شفق
• عبدالحسین شیبانی
• سید محمدکاظم عصار
• امیر سهام الدین غفاری
• محمدحسین فاضل تونی
• خلیل خطیب رهبر
• مسعود کیهان
• سید مهدی صدرالحفاظی
• سعید نفیسی
• ویلهلم هاز
• ژان هیتیه
• رشید یاسمی
• مهدی بیانی
• عبدالله فریار
• لطفعلی صورتگر
• مهدی حمیدی شیرازی
• رضا داوری اردکانی
• محمدرضا شفیعی کدکنی
• محمدابراهیم باستانی پاریزی
• علی اکبر سیبویه
• روزبه زرین کوب
تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی از سال ۱۲۹۶ یعنی سال تأسیس دارالمعلمین مرکزی آغاز می شود و در سال ۱۳۰۷ شمسی که دارالمعلمین عالی به دارالمعلمین مرکزی افزوده شد بر طبق اساس نامه ای که در ۲۱ آذر ماه ۱۳۰۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید دارالمعلمین به دو شعبه ادبی و علمی تقسیم و در ۹ اسفند ۱۳۱۲ به دانشسرای عالی تغییر نام یافت.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۳۱۳ بر اساس تصویب شورای عالی فرهنگ، دو دانشکده، یکی ادبیات و دیگری علوم تأسیس شد که چون برنامهٔ تحصیلی آن ها با دانشسرای عالی مطابقت داشت این دو دانشکده با دانشسرای عالی تا سال ۱۳۲۱ با هم به همکاری خود ادامه دادند و در آن سال دانشکده ادبیات از دانشکده علوم جدا شد، اما دانشکده ادبیات و دانشسرای عالی تا سال ۱۳۳۴ با یک سازمان اجرایی و آموزشی اداره می شد و از آن تاریخ از یکدیگر جدا و سرانجام در سال ۱۳۳۷ به محوطهٔ اصلی دانشگاه تهران منتقل شد. در هشتم خرداد ماه سال ۱۳۱۳ که قانون تأسیس دانشگاه به تصویب مجلس شورای ملی رسید، شش دانشکده برای تشکیل دانشگاه پیش بینی و در قانون تصریح شد که یکی از آن دانشکده ها ادبیات بود.
زمانی که دارالمعلمین مرکزی و دارالمعلمین عالی هم دایربود، قسمت ادبی آن مشتمل بر دو رشتهٔ «فلسفه و ادبیات» و تاریخ و جغرافیا بود؛ بنابراین سابقه تدریس برنامه عالی ادبیات فارسی به طور رسمی و کلاسی به سال ۱۳۰۷ یعنی هشتاد سال پیش بازمی گردد.
از سال تحصیلی ۱۳۱۱–۱۳۱۲ رشته های تحصیلی فلسفه و ادبیات به دو رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی و فلسفه و علوم تربیتی تجزیه شد و رشتهٔ «زبان خارجه» نیز به شعب تحصیلات دانشکده ادبیات اضافه گردید و از سال تحصیلی ۱۳۱۴–۱۳۱۵ رشتهٔ «باستان شناسی» نیز در دانشکده ادبیات افتتاح شد.
• زبان و ادبیات فارسی
• فرهنگ و زبان های باستانی
• زبان شناسی همگانی
• باستان شناسی
• زبان و ادبیات عربی
• فلسفه
• تاریخ
• فلسفه ( نشریه )
• پژوهش های زبانی
• بدیع الزمان فروزانفر
• محمد معین
• پرویز ناتل خانلری
• ذبیح الله صفا
• اسدالله بیژن
• آمینه پاکروان
• سید محمد تدین
• علی اکبر سیاسی
• رضازاده شفق
• عبدالحسین شیبانی
• سید محمدکاظم عصار
• امیر سهام الدین غفاری
• محمدحسین فاضل تونی
• خلیل خطیب رهبر
• مسعود کیهان
• سید مهدی صدرالحفاظی
• سعید نفیسی
• ویلهلم هاز
• ژان هیتیه
• رشید یاسمی
• مهدی بیانی
• عبدالله فریار
• لطفعلی صورتگر
• مهدی حمیدی شیرازی
• رضا داوری اردکانی
• محمدرضا شفیعی کدکنی
• محمدابراهیم باستانی پاریزی
• علی اکبر سیبویه
• روزبه زرین کوب
مراسم بزرگداشت مرحوم علامه عسکری در تالار فردوسی برگزار گردید