دالوند

مسلما بدون هیچ شک و تردیدی تمام طوایف بزرگ و اصیل ( وندهای اولیه ) در غرب کشور، ساکنین اصلی این کهن دیار اهورایی، طوایف بزرگ، ریشه دار و باهویت ( کاکاوند. حسنوند. دریکوند. بیرانوند. دالوند، و . . . ) که در مناطق استراتژیک و مهم ( سلسله. دلفان. بالاگری وه. طرحان. . . . ) ساکن بودند، همگی از یک ریشه و از یک قوم و تبار هستند .
باتشکر

اما واژه "وند" به چه معناست و ریشه در کجا دارد؟ این واژه اصالتا متعلق به کدام قوم است؟
با توجه به اینکه طایفه های دارای پسوند ( وند ) به دو گروه تقسیم می شوند،
۱ - گروهی که در دوران هخامنشیان بنام پیشه ( شغل ) نیای خود معروف شدند،
۲ - گروهی که بعد از ظهور اسلام بنام پدران یا منطقه سکونت خود معروف شدند،
در اینجا می خواییم بررسی اجمالی به این قضیه داشته باشیم که نیازمند به مقداری زمینه چینی است
همانگونه که می دانید زبان لکی ریشه در پهلوی باستان دارد و بسیاری از کلمات پهلوی باستان که در زبان های دیگر از جمله زبان معیار ما مستهلک و فراموش شده اند، در زبان لکی کماکان مستعمل و زنده اند و صد البته یکی از دلایلی که به لکها فیلی هم می گویند همین است.
( فیلی یا فهله ای = پهله ای / پهلوی : اعراب چون حرف 'پ' ندارند آن را 'ف' می خوانند )
در پهلوی باستان کلمه ی "وند" به معنای نگهبان و مسئول می باشد.
همانگونه که می دانید در ادبیات پهلوی، واژه ی "لک" به معنای "صد هزار" می باشد که عده ای دانشمندان علم تاریخ و باستان شناسی لک ها را همان "کاسیت" هایی می دانند که سپاه یکصد هزار نفری گارد جاویدان هخامنش را تشکیل می دادند و چون اعضای این گارد همیشه از این قوم انتخاب می شد، نام "کاسی" کم کم به کنار رانده شد و این قوم را "لک" و اعضای آن را "لک ها" نامیدند یعنی صدهزاری ها، یعنی اعضای تیم صدهزاری یعنی گارد جاویدان.
سپاه جاویدان هخامنشیان مسئولیت های مهم نظامی را در سیستم اداری در دست خود داشتند. از جمله ی این مشاغل در ذیل عنوان خواهد شد:
بازوند = نگهبان بازها ( عقابها )
دریک وند= خزانه دار
آیینه وند = آینه دار شاهی
ترکشوند یا ترکاشوند = مسئول تیر و کمان ها ( ترکش = تیر )
سپهوند = نگهبان سپاه ( قراول )
حتی تا مدتی بعد از ورود اسلام به ایران این کلمه به قوت خود باقی بود و نام هایی همچون
دیناروند = خزانه دار، قلاوند = نگهبان قلعه و صدها نام ازین دست به کار برده می شد.
جالب تر از همه اینکه نام هایی چون "نهاوند" و "دماوند" به جای مانده از همین دوران است و لکی ( پهلوی ) بودن این نامها را اثبات می کنند چون:
نها یا نوا = جلو
نهاوند = نگهبانی جلویی٬ نگهبانی پیشین
دما ( به ضم دال ) = پشت سر
دماوند = نگهبانی پشت سری٬ نگهبانی پسین و اگر شما در منطقه ی لکها بایستید٬ نهاوند پیش روی شما و دماوند در پشت سر آن قرار دارد.
از آنجایی که مشاغل در گذشته بصورت ارثی بود این کلمات کم کم بعنوان نام فامیلی اشخاص بکار برده میشد یعنی فلانیها را مثلا "سپهوند" و فلانیها را "دریکوند" می نامیدند.
این کلمه کم کم جای فامیل اشخاص را به خود گرفت و حتی بعد از اسلام با اینکه معنای اصلی خود را از دست داد ولی هنوز برای نام فامیل اشخاص به کار برده می شد و شهرت هایی همچون "حسنوند" و "یوسفوند" و "حاتموند" و "جاوند" و . . . نیز برای افرادی که نام نیاکان آنها این اسم ها بود به کار برده می شد.

وند : لفظی است که خود معنی مستقل ندارد بلکه همیشه با کلمه ای دیگر ترکیب می شود تا معنی تازه بسازد. این لفظ هرگاه در آخر کلمه بیاید پسوند صفت ساز نامیده شده و به معنای منسوب به . . . می باشد. ( ون ؛ در زبان لکی و گویش لری ) . 1
دالوند ( دالون ) : به معنای منسوب به دال ( شاهین ) یا همان پور و فرزند عقاب می باشد.
http://www. dalvandclub. ir/3
سایت : انجمن دالوند