داءالفیل

داءالفیل. [ ئُل ْ ] ( ع اِ مرکب ) علتی که ساق برآماسد و سخت شود. بیماری باشد که همه ساق بیاماسد و بزرگ و سطبر شود و گاه باشد که در جای دیگر تن پیدا آید. بیماری که ساق از آن بیاماسد و سخت شود. ( دستور اللغه ادیب نطنزی ). پاغره. پاغر. پیل پا.کُلن. مرضی که ساق و قدم بزرگ شود و رنگش مایل بسیاهی و شبیه بپای پیل گردد و سبب آن ماده سوداوی است. ( غیاث ). علتی است که پای مردم سطبر شود هم بسبب فراخ شدن رگها و فرود آمدن یا بسببی از سببهای دوالی یا بسببی از سببهای نقرس و ماده این علت همچون ( کذا و ظ: خلط ) بلغمی و سودایی بود و بدین سبب است که ماده ٔغذا گردد ( کذا ) و ساق و قدم جمله سطبر شود چنانکه بپای پیل ماند و داءالفیل بدین سبب گویند و نخست که این علت پدید آید پای سرخ بود پس رنگ بگرداند و تیره شود. ( ذخیره خوارزمشاهی ). هو زیادة فی القدم علی نحوما یعرض فی عروض الدوالی فیغلظ القدم و یکثفه و قد یکون لخلط سوداوی و هوالاکثر و قد یکون لخلط بلغمی غلیظ و قد یعرض فی اسباب عروض الدوالی و من الدم الجید اذا انزل کثیرا و اغتذی الرجل به اغتذاء ما و یکون اولا احمر ثم یسود و سببه شدةالامتلاء و ضعف العضو لکثرةالحرارة و شدة جذبه لشدةالحرارة الهائجة من الحرکة و یعین علیه الاحوال المعینه علی الدوالی ( کتاب سوم قانون ابوعلی ص 315 ). صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: داء فیل نزد اطبا زیادتی است که در پای آدمی و ساق او آشکار می شود بواسطه کثرت نزول خون سوداوی یا خون غلیظ یا بلغم لزج. و گاه قدم و ساق پا زخم شود و گاهی هم بدون زخم بروز کند. علت تسمیه به این اسم آن است که پای آدمی مانند پای پیل شود و یا آنکه این بیماری اغلب عارض پیلان شود. آقسرائی گوید: فرق بین این بیماری و دوالی هر چند از یک ماده میباشند آن است که دردوالی بماده ردیئه تغذیه نمیکند و آن ماده را نمی پذیرد و استخوان هم جز در عروق آشکار نگردد - انتهی. و نیز رجوع به تذکره ضریر انطاکی جزء 2 ص 94 شود.

لغت نامه دهخدا

مترادف ها

پیشنهاد کاربران

بپرس