خیلخانه

لغت نامه دهخدا

خیلخانه. [ خ َ / خ ِ ن َ / ن ِ ] ( اِ مرکب ) خاندان. دودمان. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ) : سلطان... را که مستوفی بود هم در آن کوشک بفرمود گرفتن و چون هر دو را موقوف کردند بنه و خزانه و خیلخانه بغارتیدند. ( راحةالصدور راوندی ). و در سرای سلطان بجانب شرقی متاع تجار و رخت لشکریان بود جمله رجاله بغارتیدند و لشکری که بر جانب غزنی بودند جمله در سلاح رفته و صف کشیدند و خیلخانه نگاه می داشتند و سلطان در سرای سعدالدوله با ده پانزده نفر جاندار مانده بود. ( راحة الصدور راوندی ). لشکر قصد خیمه مجدالملک کردند او بگریخت و در نوبتی سلطان آمد خیلخانه او بغارتیدند و بسلطان پیغام دادند که او را بدست ما بازده. ( راحةالصدور راوندی ).
همه ملک عجم خزانه من
در عرب مانده خیلخانه من.
نظامی.
و آنکه را پادشه بیندازد
کسش از خیلخانه ننوازد.
سعدی.

فرهنگ فارسی

خاندان، دودمان، طایفه
( اسم ) خاندان دود مان طایفه .

فرهنگ معین

(خِ نِ ) [ ع - فا. ] (اِمر. ) خاندان ، دودمان ، طایفه .

فرهنگ عمید

۱. محل اقامت خدم وحشم در خانه.
۲. اقامتگاه سپاهیان.
۳. خاندان، دودمان، طایفه: همه ملک عجم خزانهٴ من / در عرب مانده خلیخانهٴ من (نظامی۴: ۵۸۵ ).

پیشنهاد کاربران

خیل خانه ؛ خاندان و دودمان. ( ناظم الاطباء ) :
سالار خیلخانه دین حاجب رسول
سردفتر خدای پرستان بی ریا.
سعدی.
خانه دان. [ ن َ / ن ِ ] ( اِ مرکب ) خیل خانه. دودمان. خاندان. ( ناظم الاطباء ) : بزرجمهر اصیل بود و از خانه دان ملک و اندیشمندی انوشروان از وی بیشتر از این جهت بودی. ( فارسنامه ٔابن بلخی ص 92 ) .
گنج خانه، خزانه :
روا مدار که سلطان ندیده هیچ گناه ز خیلخانه براند گدای مسکین را ( خواجوی کرمانی )
مگر حلال نباشد که بندگان ملوک ز خیلخانه برانند بی نوایی را ( سعدی )
پاس شب را ز خیلخانه خاص تویی امشب یتاقدار خلاص ( نظامی )

بپرس