خیزش های گتو

خیزش های گتو در طول جنگ جهانی دوم به یک سری شورش های مسلحانه علیه رژیم آلمان نازی میان سال های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳ در گتوهای تازه تأسیس شده یهودیان در سراسر اروپای تحت اشغال نازی ها گفته می شود. به دنبال حمله آلمان و شوروی به لهستان در سپتامبر ۱۹۳۹، یهودیان لهستانی از همان ابتدا هدف حمله قرار گرفتند. طی چند ماه در درون خاک لهستان اشغالی، آلمانی ها صدها گتو ایجاد کردند که در آن یهودیان را ناچار به زندگی می کردند. این گتوهای جدید بخشی از سیاست رسمی آلمان در حذف یهودیان از صحنه عمومی با هدف بهره کشی اقتصادی بود. [ ۱] ترکیبی از تعداد زیاد زندانیان، شرایط غیر بهداشتی و کمبود غذا منجر به مرگ و میر زیادی در درون این گتوها شد. [ ۲] در بیشتر شهرها جنبش های مقاومت زیرزمینی یهودی تقریباً بلافاصله پس از آن شکل گرفتند، اگرچه گتوسازی دسترسی آنها به منابع را بشدت محدود کرده بود. [ ۳]
مبارزان گتو در کشنده ترین مرحله هولوکاست موسوم به عملیات راینهارد ( که در سال ۱۹۴۲ آغاز شد ) ، علیه برنامه های نازی ها برای اخراج همه زندانیان - مردان، زنان و کودکان - به اردوگاه های مرگ، با هدف پاکسازی گسترده آن ها، دست به اسلحه بردند. [ ۳]
مقاومت مسلحانه در بیش از ۱۰۰ مکان در دو سوی مرزهای سال ۱۹۳۹ میان لهستان و اتحاد جماهیر شوروی، به طور عمده در شرق لهستان، شکل گرفتند. [ ۴] [ ۵] برخی از این خیزش ها گسترده تر و سازمان یافته تر بودند، در حالی که برخی دیگر کوچک و خودجوش بودند. مشهورترین و بزرگترین خیزش های یهودیان در طول هولوکاست در گتو ورشو میان ۱۹ آوریل و ۱۶ مه ۱۹۴۳، [ ۶] و در بیاویستوک در اوت رخ دادند. در جریان خیزش گتو ورشو ۵۶٬۰۶۵ یهودی یا در دم کشته شدند یا پیش از اینکه گتو با خاک یکسان شود، دستگیر و با قطارهای هولوکاست روانه اردوگاه های مرگ شدند. [ ۷] [ ۸] در گتو بیاویستوک، به دنبال اخراج هایی که در آن ۱۰ هزار یهودی به قطارهای هولوکاست هدایت شدند و ۲۰۰۰ تن دیگر نیز در همان جا به قتل رسیدند، در کنشگران زیرزمینی گتو خیزشی بر پا کردند که منجر به محاصره این گتو شد و یک ماه کامل ادامه داشت. [ ۹] دیگر چنین مقاومت هایی منجر به آن شد که آلمانی ها به طور عمده اقدام به سوزاندن گتوهایی چون کولومیا، اوکراین امروزین، [ ۱۰] و تیرباران دسته جمعی زنان و کودکان، همچون میزوچ، کنند. [ ۱۱] [ ۱۲]