خیر خواهی

[ویکی اهل البیت] خیرخواهی یعنی خواستن خیر و خوبی برای دیگران در فرهنگ انسان ساز اسلام از منزلتی والا برخوردار است. «خیرخواهی» گاهی با «نصیحت» هم معناست و نصیحت یعنی درخواست عمل یا سخنی که مصلحتِ کننده آن کار و گوینده آن سخن را در پی داشته باشد یا دعوت به آنچه که صلاح مخاطب در آن باشد و نهی از چیزی که تباهی و فساد در پی دارد. بنابراین، ناصح و خیرخواه کسی است که به کردار و گفتار نیک راهنمایی کند.
انسان مسلمان باید خود را در غم و شادی دیگران شریک بداند؛ یعنی آنچه را برای خود می خواهد، برای دیگران نیز خواهان باشد و آنچه را برای خود آرزو می کند، برای دیگران نیز آرزومند باشد. در این حال، اگر موفقیت و کمالی نصیب دیگران شود، لذت می برد. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: اَحْبَبَ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفْسِکَ. آنچه برای خود می پسندی، برای دیگران نیز بخواه.
یکی دیگر از جنبه های خیرخواهی مسلمان آن است که همواره اندیشه صائب و تجربیات اندوخته خویش را بدون کم ترین شائبه در اختیار همنوعان خود گذارند و این کار را صرفاً از روی دلسوزی و خیرخواهی انجام دهد. امیرمؤمنان صلوات اللّه علیه، اجتماعی را که فاقد «نصیحت گر» و «نصیحت پذیر» باشد، فاقد خیر و نیکی می داند: «لاخَیْرَ فی قَوْمٍ لَیْسُوا بِناصِحینَ وَلایُحِبُّونَ النَّاصِحینَ» در مردمی که ناصح نباشد و ناصحان را دوست نداشته باشند، خیری نیست.
اهمیت این نحوه از خیرخواهی به حدی است که در روایات تاکید شده دانشمندان و آگاهان اگر از خیرخواهی امتناع ورزند و دیگران را راهنمایی نکنند، خیانت پیشه کرده اند.
امام باقر علیه السلام می فرماید: «الْعُلَماءُ فی انْفُسِهِمْ خانَةٌ انْ کَتَمُوا النَّصیحَةَ»؛ دانشمندان اگر نصیحت را پنهان دارند، خود خائنند.
بر این اساس، بر آگاهان و مجرّبان فرض است که نسبت به جامعه خیرخواهی کنند. امام باقر علیه السلام می فرمایند: «یَجِبُ لِلْمُؤْمِنِ عَلَی الْمُؤْمِنِ النَّصیحَةُ» خیرخواهی مؤمن بر مؤمن، واجب است.
با توجه به مطالب یاد شده، خیرخواهی در فرهنگ انسان ساز اسلام از منزلتی والا برخوردار شده، در ردیف اصول اخلاق اجتماعی جای می گیرد و نصیحت گر مقامی بس رفیع می یابد.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: دین یعنی خیرخواهی. پرسیدند: برای چه کسی؟ فرمود: برای خدا، پیامبرش، پیشوایان دین و انبوه مسلمانان. و در سخنی دیگر انسان کوشا در اطاعت و نصیحت گر را در برخی مقامات، همراه خویش دانسته، می فرماید: «ما نَظَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الی وَلِیّ لَهُ یَجْهَدُ نَفْسَهُ بِالطَّاعَةِ لِامامِهِ وَالنَّصیحَةِ الَّا کانَ مَعَنا فِی الرَّفیقِ الْاعْلی ».