خوقند

لغت نامه دهخدا

خوقند. [ خ َ ق َ] ( اِخ ) شهری است در ازبکستان که جمعیت آن بسال 1956 م. نود و یکهزار و ششصد تن بوده در دره فرغانه مرکز واحه ای حاصلخیز و آبیاری شده است. جالبترین بناهای آن کاخ خانهای سابق خوقند می باشد. خوقند یکی از مهمترین مراکز داد و ستد در ترکستان است بر محل تلاقی خطوط آهن قرار دارد و صادرات آن ابریشم و پنبه است.
خوقند یکی از قدیمترین شهرهای ازبکستان است. تاریخ آن تا اوایل قرن 12 هَ. ق. همان تاریخ فرغانه است و در1122 هَ. ق. ( 1710 م. ) یکی از اعقاب ابوالخیر شیبانی بنام شاهرخ بیک اول در فرغانه مستقر شد دولتی که وی تأسیس کرد به خانات خوقند معروف است و پایتخت آن فرغانه بود مؤسس عظمت شهر و خانات خوقند امیرعالم خان بود که از 1215 تا 1224 هَ. ق. امارت کرد. و همه فرغانه را تحت استیلای خود آورد و تاشکند و چمکنت را فراگرفت و قدرتش بجایی رسید که با امیر بخارا برابری می کرد وی سرانجام بقتل رسید و پس از او برادرش محمدعمرخان معروف به عمرخان امارت کرد، ( 1224 - 1227 هَ. ق. ) وی قسمتی از ترکستان و دشت قرقیزستان را که متعلق به امیر بخارا بود به خانات خوقند ملحق نمود وخود را امیرالمسلمین لقب داد. عمرخان شاعر و حامی اهل فضل بود و اقدامات عمرانی او وضع آبیاری فرغانه را بکلی دگرگون ساخت. برادرزاده و جانشین او محمدعلی ابن عمر از حدود 1237 تا 1256 هَ. ق. امارت داشت درقسمت اول امارت او خانات خوقند بمنتهای عظمت خود رسید اما وی مردی مستبد و ظالم بود و مردم از دست او بتنگ آمدند سرانجام نصراﷲ امیر بخارا ظاهراً بدعوت مردم به خانات خوقند تاخت و لشکر محمدعلی را مغلوب و پایتخت وی را تصرف کرد و محمدعلی در حین فرار کشته شد. در همان سال شیرعلی که از عموزادگان عالم خان و عمرخان بود مهاجمان را از آن ناحیه بیرون راند و بر تخت امارت خوقند نشست ولی از این زمان ببعد خانات خوقندگرفتار اغتشاشات داخلی و مهاجمه قبایل اطراف و جنگهای امیر بخارا شدند و اولین جنگ سپاهیان روس با دولت خوقند بسال 1267 هَ. ق. 1850/ م. روی داد و از 1866 م به بعد قلمرو خان خوقند منحصر بولایت فرغانه شد و آنهم در 1293 هَ. ق. 1876/ م. ملحق به روسیه گردید. ( از دایرة المعارف فارسی ذیل کلمه خوقند ). اسامی خانات خوقند بنقل از طبقات السلاطین اسلام : شاهرخ ، رحیم ، عبدالکریم ، ارونی ، سلیمان ، شاهرخ ثانی ، بزبوته ، علیم ، ( همان عالم است ). محمدعمر، محمدعلی ، شیرعلی ، مراد، خدایار، ملا، شاه مراد، خدایار، سیدسلطان ، خدایار، ( دفعه سوم ). ناصرالدین. ( طبقات السلاطین صص 251 - 252 ). و رجوع به خوغند شود.

فرهنگ فارسی

شهری در آسیای مرکزی ( ازبکستان ) واقع در کنار شعبه ای از سیر دریا ۸۴٠٠٠ سکنه .
شهریست در جمهوری سوسیالیستی شوروی ازبکستان که جمعیت آن بسال ۱۹۵۶ م . نود و یکهزار و ششصد تن بوده در دره فرغانه مرکز واحه ای حاصلخیز و آبیاری شده است . جالبترین بناهای آن کاخ خانهای سابق خوقند می باشد .

دانشنامه عمومی

خوقَند ( به ازبکی: Qo‘qon / Қўқон ) ( به تاجیکی: Хӯқанд ) ( به روسی: Коканд ) شهری است در ازبکستان امروزی است. شمار مردمان آن در سرشماری سال ۱۹۹۹ میلادی، ۱۹۲٬۵۰۰ تَن بوده است. خوقَند در دره فرغانه مرکز واحه ای پربار و آبیاری شده، در ۲۲۸ کیلومتری جنوب خاوری تاشکند، ۱۱۵ کیلومتری باختر اندیجان، و ۸۸ کیلومتری فرغانه واقع شده است. این شهر یکی از مهم ترین مراکز داد و ستد در آسیای میانه است. بر پیوندگاه خطوط آهن قرار دارد و صادرات آن ابریشم و پنبه است. چشمگیرترین بنای آن، کاخ خان های پیشین خوقند می باشد. نام خوقند که به صورت های خوکند، کوکند، خُقند، قوقن، خواکند و خواقند نیز به کار رفته است[ ۱] بارتولد و باسورث نام این شهر را خوکند و مرکّب از خوک + کند به معنای شهر خوک ( گراز ) دانسته اند. [ ۲]
خوقند یکی از قدیمی ترین شهرهای ازبکستان است. تاریخ آن تا اوایل سدهٔ ۱۲ام ه‍. ق همان تاریخ فَرغانه است و در سال ۱۱۲۲ ه‍. ق ( ۱۷۱۰م ) یکی از نوادگان ابوالخیر شیبانی به نام شاهرخ بیک اول در فرغانه مستقر شد؛ دولتی که وی بنیان گذارد به خانات خوقند معروف است که پایتخت آن فرغانه بود. بنیانگذار شکوه شهر و خانات خوقند، امیرعالم خان بود که از ۱۲۱۵ تا ۱۲۲۴ ه‍. ق فرمانروایی کرد، و همهٔ فرغانه را تحت استیلای خود آورد و تاشکند و چیمکند را نیز گرفت و قدرتش بجایی رسید که با امیر بخارا برابری می کرد. وی سرانجام کشته شد و پس از او برادرش محمدعمرخان معروف به عمرخان فرمانروا شد ( ۱۲۲۴–۱۲۲۷ ه‍. ق ) . او بخشی از فرارود و دشت قرقیزستان را که از آن امیر بخارا بود به خانات خوقند ملحق نمود و خود را امیرالمسلمین لقب داد. [ ۳]
عمرخان شاعر و حامی اهل دانش بود و تلاش هایش برای آبادانی، وضع آبیاری فرغانه را بکلی دگرگون ساخت. برادرزاده و جانشین او محمدعلی ابن عمر از حدود ۱۲۳۷ تا ۱۲۵۶ ه‍. ق امارت داشت در ابتدای فرمانرواییش، خانات خوقند به منتهای عظمت خود رسید اما وی مردی خودکامه و ستمکار بود و مردم از دست او به تنگ آمدند.
در روزگار فرمانروایی محمد علی خان بر خوقند، یک چندی پادشاه ختا لشکر به کاشغر کشید و محمد علی خان، درصدد مقابله برآمده و اهل ختا را رانده و فتحنامهٔ آن را توسط عبدالرحمن بیگ از ملازمان خود به اتفاق قاضی خوقند به دربار ایران و عثمانی فرستاد. [ ۴]
سرانجام نصرالله امیر بخارا ظاهراً به دعوت مردم به خانات خوقند تاخت و لشکر محمدعلی را مغلوب و پایتخت وی را تصرف کرد و محمدعلی در حین گریز کشته شد. در همان سال شیرعلی که از عموزادگان عالم خان و عمرخان بود مهاجمان را از آن ناحیه بیرون راند و بر تخت امارت خوقند نشست. از این زمان به بعد خانات خوقند گرفتار اغتشاشات داخلی و یورش های قبایل پیرامون و جنگ های امیر بخارا شدند. [ ۳]
عکس خوقندعکس خوقندعکس خوقندعکس خوقندعکس خوقندعکس خوقند
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

خوقَند
شهری در ولایت فرغانه در شرق ازبکستان، به فاصلۀ ۱۶۰کیلومتری جنوب شرقی تاشکند، با ۱۷۶هزار نفر جمعیت (۱۹۹۶). کودشیمیایی، پنبه، و ابریشم تولید می کند. خوقند در حاشیۀ جنوب غربی درّۀ فرغانه قرار دارد و کانون حمل ونقل منطقه است. خوقند پایتخت خانات خوقند بود که در ۱۷۴۰ تأسیس شد و آخرین خانات آسیای مرکزی بود که در ۱۸۷۶ ضمیمۀ روسیه شد. از قرن ۱۰م ناحیه ای مسکونی بود. شهر کنونی در ۱۷۳۲ به صورت قلعه تأسیس شد و با بیش از ۳۰۰ مسجد تا پیش از دوران شوروی، از مراکز مهم مذهبی به شمار می رفت. قیام ملی گرایانۀ ۱۹۱۸ برضد حکومت شوروی در این شهر با سرکوب بی رحمانه، و کشتار بین ۵هزار تا ۱۴هزار نفر از ساکنان شهر روبه رو گردید. با فروپاشی شوروی و استقلال ازبکستان، مساجد و مدارس مذهبی خوقند بازگشایی شدند.

پیشنهاد کاربران

بپرس