خودزنی

خودزنی یا خودآسیبی ( انگلیسی: Self - harm ) به معنی این است که فرد آگاهانه به بدن خود آسیب برساند؛ طوری که به خودکشی منجر نشود اما آثار آن باقی بماند. رایج ترین نوع خودزنی زخمی کردن پوست با یک وسیله تیز است. انواع دیگر آن خراش انداختن و یا کندن عمدی پوست، سوزاندن، شکستن استخوان، خوردن سم، فرودادن چیزی در حلق یا کندن عمدی موی سر است. فرد در امر خودزنی دردی فیزیکی را به خود وارد کرده تا درد روحی را فراموش کند. معمولاً خوردن افراطی و سو مصرف مواد دارویی که به معده آسیب می رساند را جزء خودزنی و خود آسیبی به حساب نمی آورند. [ ۱] [ ۲]
به کسی که آگاهانه به بدن خود آسیب می رساند می گویند خودزنی کرده است که معمولاً برای بیان غافلگیرانه یک احساس درونی است. گاهی افرادی که به این کار دست می زنند احساس می کنند که تا حدودی قصد خودکشی دارند. بیش از نیمی از کسانی که دست به خودکشی زده اند سابقه خودزنی داشته اند. قصد افراد خودزن می تواند تنبیه خود برای بیان ناامیدی یا رهایی از یک تنش غیرقابل تحمل درونی باشد و گاهی برای بیان هر دو. خودزنی می تواند نشان گر فریادی از طرف فرد خودزن برای جلب کمک باشد. [ ۳] هر چند، برخلاف تصور عمومی که افراد خودزن برای جلب توجه خودزنی می کنند، این مسئله عموماً توسط پژوهش های علمی اثبات نشده است چرا که این نتیجه یافت شده است که افرادی که خودزنی می کنند معمولاً علایم خودزنی ( مثلاً جای زخم ) را از دیگران پنهان می کنند.
برخی پژوهش ها نشان داده اند[ ۴] که پس از خودزنی فرد خودزن احساس واقعی بودن خود را می کند؛ که زنده است. گاهی احساس آرامش قلبی به او دست می دهد؛ خلاصه آنکه ( شدت ) ضربان قلب و ( هجوم ) خاطرات متوقف می شود. [ ۵] نیاز به خودزنی می تواند نشانه ی وجود اختلالات روانی یا شخصیتی باشد. افرادی که در معرض اضطراب یا فشارهای افسردگی هستند بیشتر احتمال دارد به این کار دست بزنند. [ ۲]
در پژوهشی که توسط حبیب نوبخت نیارق و کارل اینگوار داله در یکی از دانشگاه های ایران بر روی ١٠٠ مرد و ١٠٠ زن دانشجو با میانگین سنی ٢۵ انجام شد، ۴٠ درصد دانشجویان انجام حداقل یک نوع خودزنی را گزارش کردند. این درصد شیوع خودزنی در ایران با یافته های سایر پژوهش گران در کشورهای دیگر همخوانی دارد. شایع ترین نوع خودزنی ایجاد بریدگی، فروکردن سوزن در پوست، جلوگیری از التیام زخم و حک کردن عبارات و تصاویر بر روی پوست با ایجاد بریدگی بود. [ ۴] در همین پژوهش، مشخص شد که افرادی که سابقه ی خودزنی مکرر داشتند، در مقایسه با افرادی که اصلاً سابقه ی خودزنی نداشتند یا فقط یک یا دو بار خودزنی کرده بودند، به طور معناداری رویدادهای تروماتیک ( آسیب زای ) بیش تری پیش از ١٧ سالگی و سه سال اخیر گزارش کردند و هم چنین نمرات بیشتری در مقیاس های گسستگی گرفتند. در این پژوهش نشان داده شد که گسستگی رابطه ی بین تروما ( رویدادهای آسیب زا و تلخ، مانند سوءاستفاده جنسی، فیزیکی، عاطفی و . . . ) و خودزنی را میانجی گری می کند. [ ۴]