خواص مقولات عشر

[ویکی فقه] برای چهار مقوله از مقولات عشر (جوهر، کم، کیف و اضافه) خواصی ذکر شده است و اما برای مقولات دیگر، چون معمولاً تابع آن چهار مقوله اند، خاصیت ویژه ای ذکر نشده است.
خواص جواهر، دو نوع است: مشترک و اختصاصی.
← خواص مشترک جواهر
برای کم نیز دو نوع خاصیت بر شمرده اند: حقیقی و اضافی.
← خواص حقیقی کم
خواص کیف عبارت اند از: ۱. قابلیت مضاده؛ کیف قابلیت مضاده دارد؛ یعنی دارای ضد است. ۲. قابلیت شدت و ضعف؛ کمّیّت، قابلیت شدت و ضعف دارد. خواجه نصیر درباره خواص کیف می گوید: «و از خواص کیف، وقوع اضداد باشد در وی، و قبول اشد و اضعف، و آن به سه نوعِ اول (کیف محسوس، کیف نفسانی، استعداد فعل و انفعال یا همان قوه و لاقوّه) خاص بود و در نوعِ آخر (کیف مختص کمّیّات) نیفتد، چنان که در کمیت نیفتد و گفته اند کیفیت آن بود که سبب مشابهت و لامشابهت بود در اجسام، و این خاصیت را معنای محصل نیست، چه در وضع و شکل و غیر آن، همین معنا واقع شود».
خواص اضافه
...