خمسه نظامی

مجموعه خمسه اثر نظامی است و متنی کلاسیک از شعر فارسی محسوب می شود که بسیاری از نسخه های خطی مذهب لوکس از آن ساخته شده است. به ویژه این نسخه نباید با نسخه دیگری در کتابخانه بریتانیا اشتباه گرفته شود که با شماره ۲۲۶۵ شناخته شده است. شعرها به صورت دوبیتی قافیه ای مثنوی هستند و بخش اول مجموعه گفتارهای اخلاقی است که با داستان ها یا مثل هایی که بیشتر از زندگی شخصیت های تاریخی برگرفته شده است، نصیحت می کند؛ ولی چهار بخش باقیمانده عاشقانه هستند و از جمله بسیاری از داستانهای یافت شده در سنت ایرانی و آثار قبلی مانند شاهنامه فردوسی در آن اشاره شده. اکبر ابتدا سفارش داده بود تا یک نسخه خطی کوچکتر از خمسه، که در ۱۵۸۵–۱۵۹۰ ساخته شد را برای او کتابت کنند.
متن را عبد الرحیم عنبران قلم نوشته است، که گاه به اشتباه با عبدالرحیم خان خانان، وزیر اکبر و مترجم فارسی، اشتباه گرفته می شود، زیرا کتیبه ها نام او را ضبط کرده اند.
این مینیاتورها توسط کتیبه ها به حداقل بیست هنرمند نسبت داده شده اند که بیشتر آنها ظاهراً هندو بودند، گرچه هنرمند اصلی، خواجه عبد الصمد، مسلمان است. یک مینیاتور، مربوط به شکار خسرو، آخرین اثر شناخته شده عبد الصمد، رئیس سابق کارگاه شاهنشاهی و یکی از هنرمندانی است که همایون چهل و پنج سال قبل از آن، در آغاز سنت نگارگری مغول، از ایران همراه خود آورده بود. کاتب عبد الرحیم ( 'عبدالرحیم' عنبران قلم ) ، خوشنویس برجسته آن روزگار بود. به طور غیرمعمول، هنگامی که نسخه خطی توسط جهانگیر پسر اکبر به ارث می رسد، یک مینیاتور اضافی به دستور امپراتور جدید با یک پرتره دوتایی اضافه شد که کاتب را در حال کار با دولت، هنرمند مینیاتوریست نشان می دهد گه دارد از چهره او نقاشی می کند. این تاریخ با یک رقم آخر ناخوانا، بین سالهای ۱۶۱۱ و ۱۶۲۰ تاریخ گذاری شده است. برخی از مینیاتورها کار بیش از یک هنرمند است که به طور معمول کار را بین ترسیم ترکیب کلی، رنگ آمیزی و چهره ها تقسیم می کردند. این روش معمول در کارگاه شاهنشاهی بود، اما تدریجاً جای خود را به مینیاتورهایی داد که همه توسط یک هنرمند نقاشی می شدند، زیرا سبک مغول به طور فزاینده ای به جزئیات دقیق و تصویرگری واقع گرایانه توجه می کرد.