خلیل ملکی ( ۱۲۸۰ در تبریز – ۲۲ تیر ۱۳۴۸ در تهران ) ، نظریه پرداز و سیاست مدار معاصر ایرانی و از گروه ۵۳ نفر از رهبران حزب توده بود که بعدها از حزب توده منشعب شد. همچنین او از بنیانگذاران جبههٔ ملی اول بود. او در ملی شدن نفت فعالیت داشت و در این دوران، رهبری حزب نیروی سوم را بر گرده داشت.
... [مشاهده متن کامل]
ملکی علی رغم داشتن اختلاف عقیده با دکتر مصدق در بسیاری مسائل، تا پایان کار وی در شمار یاران نزدیک وی ماند اما پس از کودتای ۲۸ مرداد طی بیانیه ای این واقعه را تنها تغییر دولت خواند.
خلیل ملکی در سال ۱۲۸۰ ( ۱۹۰۱ میلادی ) در تبریز به دنیا آمد. پدرش بازاری، و از طرفداران انقلاب مشروطه بود. خلیل در کودکی خشونت و هیجان انقلاب را به چشم دید. هنوز دانش آموز ابتدایی بود که پدرش را از دست داد. مادرش دوباره ازدواج کرد، و در نتیجه آن خانواده آن ها به اراک کوچ کرد، و ملکی تحصیلش را در این شهر ادامه داد. او برای دورهٔ دبیرستان به تهران رفت و در مدرسه فنی آلمانی ها ثبت نام کرد.
یک بار یکی از معلمان مدرسه فنی آلمانی ها به یکی از دانش آموزان سیلی می زند. دیگر دانش آموزان از این کار خشمگین می شوند و تصمیم به اعتصاب می گیرند، و خواستار اخراج آن معلم می شوند. ملکی با طرح آنچه به گمان او مطالبات غیرمعقول بود مخالف بود. در تمام زندگی ملکی، سیاست برای او هنر ممکنات بود. اما با اولین هشدار مدیریت مدرسه صف دانش اعتصاب کنندگان برهم خورد و تقریباً همگی سر کلاس برگشتند. در این بین ملکی استثنا بود. او بر سر موضعش ایستاد و در نتیجه از مدرسه اخراج شد. او افسرده شده بود. به فکر پناه بردن به اتحاد شوروی افتاد که تنها کشور همسایه ای بود که کوچکترین امیدی به آن داشت اما پیش از دست زدن به اقدامی با کمک های یک دوست دوباره به مدرسه فنی برگشت.
او در زمان رضاشاه بورسیه دولتی برای تحصیل در خارج از کشور را دریافت کرد و در مهر ماه ۱۳۰۷ به همراه گروهی از دانشجویان، که بعضی از چهره های سیاسی آینده ایران همچون مهدی بازرگان و کریم سنجابی در میان آن ها بودند، به آلمان رفت تا در رشته شیمی تحصیل کند.
آلمان دوره جمهوری وایمار محل تلاقی نازیسم و کمونیسم بود و زیاد طول نکشید که ملکی هم به حلقهٔ کوچکی از دانشجویان چپ گرای ایرانی به رهبری تقی ارانی پیوست. او در خاطراتش می نویسد: «ما کمونیسم را انتخاب نکردیم. کمونیسم ما را انتخاب کرد. »
... [مشاهده متن کامل]
ملکی علی رغم داشتن اختلاف عقیده با دکتر مصدق در بسیاری مسائل، تا پایان کار وی در شمار یاران نزدیک وی ماند اما پس از کودتای ۲۸ مرداد طی بیانیه ای این واقعه را تنها تغییر دولت خواند.
خلیل ملکی در سال ۱۲۸۰ ( ۱۹۰۱ میلادی ) در تبریز به دنیا آمد. پدرش بازاری، و از طرفداران انقلاب مشروطه بود. خلیل در کودکی خشونت و هیجان انقلاب را به چشم دید. هنوز دانش آموز ابتدایی بود که پدرش را از دست داد. مادرش دوباره ازدواج کرد، و در نتیجه آن خانواده آن ها به اراک کوچ کرد، و ملکی تحصیلش را در این شهر ادامه داد. او برای دورهٔ دبیرستان به تهران رفت و در مدرسه فنی آلمانی ها ثبت نام کرد.
یک بار یکی از معلمان مدرسه فنی آلمانی ها به یکی از دانش آموزان سیلی می زند. دیگر دانش آموزان از این کار خشمگین می شوند و تصمیم به اعتصاب می گیرند، و خواستار اخراج آن معلم می شوند. ملکی با طرح آنچه به گمان او مطالبات غیرمعقول بود مخالف بود. در تمام زندگی ملکی، سیاست برای او هنر ممکنات بود. اما با اولین هشدار مدیریت مدرسه صف دانش اعتصاب کنندگان برهم خورد و تقریباً همگی سر کلاس برگشتند. در این بین ملکی استثنا بود. او بر سر موضعش ایستاد و در نتیجه از مدرسه اخراج شد. او افسرده شده بود. به فکر پناه بردن به اتحاد شوروی افتاد که تنها کشور همسایه ای بود که کوچکترین امیدی به آن داشت اما پیش از دست زدن به اقدامی با کمک های یک دوست دوباره به مدرسه فنی برگشت.
او در زمان رضاشاه بورسیه دولتی برای تحصیل در خارج از کشور را دریافت کرد و در مهر ماه ۱۳۰۷ به همراه گروهی از دانشجویان، که بعضی از چهره های سیاسی آینده ایران همچون مهدی بازرگان و کریم سنجابی در میان آن ها بودند، به آلمان رفت تا در رشته شیمی تحصیل کند.
آلمان دوره جمهوری وایمار محل تلاقی نازیسم و کمونیسم بود و زیاد طول نکشید که ملکی هم به حلقهٔ کوچکی از دانشجویان چپ گرای ایرانی به رهبری تقی ارانی پیوست. او در خاطراتش می نویسد: «ما کمونیسم را انتخاب نکردیم. کمونیسم ما را انتخاب کرد. »
