[ویکی فقه] عباسیان مصر، سلسله ای از خاندان عباسی بودند که پس از نابودی خلافت آن ها در بغداد، از سال ۶۵۹ تا ۹۲۳ق. در مصر به صورت تشریفاتی بر مسند خلافت نشستند.
اینان که ۱۷ تن بودند، زیر نظر حکمرانان مملوکی که برای اثبات مشروعیت خود به همراهی خلفای عباسی نیاز داشتند، به زندگانی خود ادامه دادند و در حکم مستمری گیران دربار ممالیک بودند و تنها وظایف تشریفاتی را هنگام جلوس سلطان جدید اجرا می کردند. فرایند دور نگاه داشتن خلیفه از قدرت سیاسی در همه دوران ممالیک ادامه داشت. گاه به اندازه ای خلیفه آلت دست بود که به آسانی برکنار می گشت و دیگری به جای او گماشته می شد.
رقبای امیران مملوکی
خلفای عباسی مصر هیچ گونه سازمان یا عامل اقتصادی و نظامی در اختیار نداشتند که آن ها را در اعمال نفوذ یاری دهد. با این حال، به سبب موقعیت معنوی و دینی، رقبای امیران مملوکی مصر که سرپرستی حرمین شریفین را عهده دار بودند، به شمار می رفتند. آن ها کوشیدند تا به طریقی این مشکل را حل کنند. در نتیجه کوشش آن ها، نام خلیفه در خطبه مکه همراه سلطان مملوکی یاد می شد. به سال ۶۹۴ق. حاکم بامرالله، خلیفه عباسی مصر، خود به حج رفت و به سال ۸۱۵ق. مستعین، خلیفه عباسی مصر (خلافت:۸۰۸-۸۱۶ق.) برای امیر مکه هدایا و خلعت هایی فرستاد. از این رو، در این سال به نام وی در مکه خطبه خوانده شد.
روابط خلفا و حکمرانان مملوکی
روابط خلفا و حکمرانان مملوکی نشیب و فراز های فراوان داشت و معمولاً خلفا در محدودیت به سر می بردند؛ زیرا حکمرانان پس از کسب مشروعیت برای حکومت خود، دیگر به حضور خلیفه احساس نیاز نمی کردند. هنگامی که روابط نیکو میان آن ها برقرار بود، نام خلیفه همراه سلطان در خطبه ها برده می شد. خلیفه معمولاً در مراسم رسمی و دولتی شرکت می کرد و هنگام نبرد، مردم را به یاری سلطان فرا می خواند. هنگامی که مناسبات میان سلطان و خلیفه به سردی می گرایید، سلطان نخست روابط میان خلیفه و مردم را قطع می کرد و با وخیم تر شدن اوضاع، او را به زندان می انداخت یا تبعید می کرد. خلافت عباسیان مصر به سال ۹۲۳ق. با حمله سلطان سلیم عثمانی به مصر پایان یافت.
اینان که ۱۷ تن بودند، زیر نظر حکمرانان مملوکی که برای اثبات مشروعیت خود به همراهی خلفای عباسی نیاز داشتند، به زندگانی خود ادامه دادند و در حکم مستمری گیران دربار ممالیک بودند و تنها وظایف تشریفاتی را هنگام جلوس سلطان جدید اجرا می کردند. فرایند دور نگاه داشتن خلیفه از قدرت سیاسی در همه دوران ممالیک ادامه داشت. گاه به اندازه ای خلیفه آلت دست بود که به آسانی برکنار می گشت و دیگری به جای او گماشته می شد.
رقبای امیران مملوکی
خلفای عباسی مصر هیچ گونه سازمان یا عامل اقتصادی و نظامی در اختیار نداشتند که آن ها را در اعمال نفوذ یاری دهد. با این حال، به سبب موقعیت معنوی و دینی، رقبای امیران مملوکی مصر که سرپرستی حرمین شریفین را عهده دار بودند، به شمار می رفتند. آن ها کوشیدند تا به طریقی این مشکل را حل کنند. در نتیجه کوشش آن ها، نام خلیفه در خطبه مکه همراه سلطان مملوکی یاد می شد. به سال ۶۹۴ق. حاکم بامرالله، خلیفه عباسی مصر، خود به حج رفت و به سال ۸۱۵ق. مستعین، خلیفه عباسی مصر (خلافت:۸۰۸-۸۱۶ق.) برای امیر مکه هدایا و خلعت هایی فرستاد. از این رو، در این سال به نام وی در مکه خطبه خوانده شد.
روابط خلفا و حکمرانان مملوکی
روابط خلفا و حکمرانان مملوکی نشیب و فراز های فراوان داشت و معمولاً خلفا در محدودیت به سر می بردند؛ زیرا حکمرانان پس از کسب مشروعیت برای حکومت خود، دیگر به حضور خلیفه احساس نیاز نمی کردند. هنگامی که روابط نیکو میان آن ها برقرار بود، نام خلیفه همراه سلطان در خطبه ها برده می شد. خلیفه معمولاً در مراسم رسمی و دولتی شرکت می کرد و هنگام نبرد، مردم را به یاری سلطان فرا می خواند. هنگامی که مناسبات میان سلطان و خلیفه به سردی می گرایید، سلطان نخست روابط میان خلیفه و مردم را قطع می کرد و با وخیم تر شدن اوضاع، او را به زندان می انداخت یا تبعید می کرد. خلافت عباسیان مصر به سال ۹۲۳ق. با حمله سلطان سلیم عثمانی به مصر پایان یافت.
wikifeqh: خلفای_عباسی_مصر