عباسیان یا بنی عباس ( /əˈbæsɪd/ or /ˈæbəsɪd/ ; عربی: الْخِلَافَةُ الْعَبَّاسِیَّة ) سومین خلافت پس از پیامبر اسلام محمد بود. این دودمان را سلسله ای از نوادگان عموی محمد بن عبدالله، عباس بن عبدالمطلب ( ۵۶۶–۶۵۳ پس از میلاد ) ، که نام این سلسله برگرفته از اوست، بنیان نهادند. خلفای عباسی پس از سرنگون کردن خلافت امویان در انقلاب عباسیان ( جنبش سیاه جامگان ) به سال ۷۵۰ میلادی ( ۱۳۲ هجری قمری ) ، خلافت اسلامی خود را در بغداد در عراق امروزی بنیاد نهادند، و در اکثر دوران زمامداری، از همین شهر حکومت کردند. خلافت عباسی نخست در کوفه شکل گرفت و متمرکز شد، اما در سال ۷۶۲ خلیفه المنصور شهر بغداد را در نزدیکی شهر بابل پایتخت باستانی تمدن بابل بر پا نهاد. بغداد در دوران طلایی اسلام به مرکز دانش، فرهنگ و اختراع تبدیل گردید. در این عصر بغداد محل تمرکز دانشگاه های مختلف از جمله بیت الحکمه شد. بغداد در دوره بنی عباس تبدیل به یک جامعه چندقومیتی و چندمذهبی و به عنوان «مرکز یادگیری» در سراسر جهان به شهرت رسید. دوره عباسی با وابستگی به دولتمردان ایرانی ( مانند خانواده برمکیان ) برای اداره سرزمین ها و همچنین حضور فزاینده مسلمانان غیر عرب در امت ( جامعه مسلمانان ) اداره می شد. آداب و رسوم ایرانی به طور گسترده از سوی نخبگان حاکم پذیرفته شد و پشتیبانی از هنرمندان و دانشمندان در این دوران اهمیت ویژه ای پیدا کرد. علی رغم این همکاری و ارتباط اولیه، عباسیان در اواخر قرن هشتم، بزرگان غیر عرب و سیاستمداران ایرانی را از خود بیگانه کرده بودند. عباسیان به ناچار حکومت اندلس ( اسپانیا و پرتغال کنونی ) ( در سال ۷۵۴ ) را به امویان ( امارت قرطبه ) ، مراکش ( مغرب عربی ) را به ادریسیان ( در سال ۷۸۸ ) ، افریقیه و سیسیل را به اغلبیان ( در سال ۸۰۰ ) ، خراسان و ماوراءالنهر و ایران را به ترتیب سامانیان و صفاریان ( در دهه ۸۷۰ ) و مصر را به خلافت شیعه اسماعیلی فاطمیان ( در سال ۹۶۹ ) واگذار کردند.
... [مشاهده متن کامل]
قدرت سیاسی خلفای عباسی با روی کار آمدن سلسله ایرانی آل بویه و ترکان سلجوقی که بغداد را به ترتیب در ۹۴۵ و ۱۰۵۵ تصرف کردند، محدود شد. اگرچه رهبری عباسیان بر امپراتوری وسیع اسلامی به تدریج به یک کارکرد مذهبی تشریفاتی در بیشتر دوران خلافت تقلیل یافت، این سلسله در زمان حکومت خلیفه مقتفی بر قلمرو بین النهرین خود کنترل داشت و در زمان خلیفه ناصر به ایران گسترش پیدا کرد. دوران پادشاهی و خلافت عباسیان در سال ۱۲۵۸ با غارت بغداد توسط مغولان در زمان هلاکوخان و اعدام مستعصم به پایان رسید. سلسله حاکمان عباسی و به طور کلی فرهنگ مسلمانان در سال ۱۲۶۱ در پایتخت ممالیک قاهره متمرکز شدند. دودمان عباسی با وجود نداشتن قدرت سیاسی ( به استثنای قدرت محدود و مختصر خلیفه المستعین قاهره ) ، همچنان تا چند سال پس از فتح مصر توسط عثمانی ها در سال ۱۵۱۷ و براندازی آخرین خلیفه عباسی، متوکل سوم، ادعای مرجعیت دینی داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
قدرت سیاسی خلفای عباسی با روی کار آمدن سلسله ایرانی آل بویه و ترکان سلجوقی که بغداد را به ترتیب در ۹۴۵ و ۱۰۵۵ تصرف کردند، محدود شد. اگرچه رهبری عباسیان بر امپراتوری وسیع اسلامی به تدریج به یک کارکرد مذهبی تشریفاتی در بیشتر دوران خلافت تقلیل یافت، این سلسله در زمان حکومت خلیفه مقتفی بر قلمرو بین النهرین خود کنترل داشت و در زمان خلیفه ناصر به ایران گسترش پیدا کرد. دوران پادشاهی و خلافت عباسیان در سال ۱۲۵۸ با غارت بغداد توسط مغولان در زمان هلاکوخان و اعدام مستعصم به پایان رسید. سلسله حاکمان عباسی و به طور کلی فرهنگ مسلمانان در سال ۱۲۶۱ در پایتخت ممالیک قاهره متمرکز شدند. دودمان عباسی با وجود نداشتن قدرت سیاسی ( به استثنای قدرت محدود و مختصر خلیفه المستعین قاهره ) ، همچنان تا چند سال پس از فتح مصر توسط عثمانی ها در سال ۱۵۱۷ و براندازی آخرین خلیفه عباسی، متوکل سوم، ادعای مرجعیت دینی داشتند.
