خلاصه عبقات الانوار

[ویکی نور] خلاصه عبقات الانوار (حدیث النور). خلاصه عبقات الأنوار، تلخیص عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار میر حامد حسین هندی کنتوری لکهنوی، به قلم سید علی حسینی میلانی است. این کتاب خلاصه بخشی از کتاب عبقات با موضوع «حدیث نور» است که در کتاب عبقات در جلد هفدهم تحقیق غلامرضا بروجردی ذکر شده است. ترجمه کتاب توسط سید حسن افتخارزاده انجام شده است.
نویسنده اهمیت حدیث نور در دلالت بر امامت امیرالمؤمنین(ع) را این گونه توضیح می دهد: این کتاب پنجمین بخش از کتاب ما است تحت عنوان «خلاصه عبقات الأنوار» که موضوع آن، «حدیث نور» است. شهرت این حدیث نسبت به دیگر احادیث مربوط به مسئله امامت کمتر است و چندان مورد استدلال قرار نگرفته؛ لکن دلالت و موقعیتش کمتر از آنها نیست، بلکه هم از جهت دلالت صریح و هم دلالت التزامی بر امامت حضرت علی(ع) از دیگر احادیث امتیاز بیشتری دارد
میر حامد حسین در بخش سند حدیث، علاوه بر ذکر نام صحابه و تابعین به عنوان راویان حدیث نور به نص روایات 50 تن از حافظان حدیث و دانشمندان اهل سنت اشاره کرده است، اما میلانی در خلاصه به 41 راوی بسنده کرده است. مورد پنجاهم به غلام علی آزاد بلگرامی اختصاص دارد که در خلاصه به 41 منتقل شده و مطالب چند صفحه ای در چند سطر خلاصه شده است
نویسنده، بخش دلالت حدیث عبقات را در فصول و عناوین جدیدی شماره گذاری و ارائه کرده است؛ به عنوان نمونه پس از آنکه سخنان عالم سنی ولی الله دهلوی را در ضمن سخنان دانشمندان و عارفان بزرگ اهل سنت مطرح کرده است، در ذیل عنوان «پاسخ به دیگر سخنان دهلوی در مورد دلالت حدیث نور بر امامت امیرالمؤمنین(ع) » نیز به چهار اشکال دیگر او پاسخ گفته است. سپس بطلان تشکیکات دهلوی و استدلال به خویشاوندی نسبی بر امامت بلافصل را در ضمن ده شماره مطرح کرده است
میلانی در انتهای کتاب بخشی را تحت عنوان ملحقات به کتاب افزوده است. وی درباره این بخش چنین می نویسد: «پیگیری و جستجوی بیشتر در اسناد و مصادر حدیث و کتاب های مربوط به فضائل، این مطلب را به ما می رساند که راویان حدیث نور، با عبارات و الفاظ گوناگونش از پیشوایان مشهور و حافظان بزرگ حدیث، بیشتر از آنند که در این کتاب آمده است؛ ولی نویسنده بزرگوار کتاب «عبقات» مرحوم میر حامد حسین(ره) در صدد جمع آوری و استقصای تمام مدارک و اسناد نبوده اند. ما در ضمن تحقیق و بررسی این بخش از کتاب، به اسناد و مدارکی جدید دست یافتیم که آگاهی بر آنها را مفید دیدیم. از این جهت برای تکمیل فایده، آن را در این بخش آوردیم تا خواننده محترم کتاب، پیش روی خود زمینه های گسترده تر را برای تحقیق و بررسی ببیند
فهرست اجمالی مطالب در ابتدای کتاب و فهرست تفصیلی در انتهای آن ذکر شده است.

[ویکی نور] خلاصه عبقات الانوار (حدیث انا مدینه العلم). خلاصه عبقات الأنوار، تلخیص «عبقات الأنوار» میر حامد حسین هندی کنتوری لکهنوی، به قلم سید علی حسینی میلانی است. این کتاب خلاصه بخشی از کتاب عبقات با موضوع حدیث «أنا مدینة العلم و علی بابها» است که در کتاب عبقات در جلد چهاردهم (744 صفحه) و پانزدهم (600 صفحه) با تحقیق غلامرضا بروجردی ذکر شده است. کتاب توسط محمدباقر محبوب القلوب ترجمه شده است.
میلانی انگیزه خود را از نگارش کتاب، این گونه توضیح می دهد: «در این کتاب بر آنیم سند و دلالت این حدیث را مورد بررسی و تحقیق قرار داده، افزون بر صحت، متواتر بودنش را هم ثابت کنیم و معانی و مفاهیم مختلف آن را بر پایه مذهب امامیه بیان کنیم؛ البته با بهره گیری از قاعده ها و اصول مربوطه و در پرتو سخنان بزرگان اهل فن اهل سنت. سپس آنچه طعنه زنان بر سند و مخالفان با دلالت و دروغ پردازان در متن حدیث آورده اند را مورد بررسی قرار می دهیم تا نادرستی تک تک و همه آنها آشکار و روشن گردد»
در مقدمه کتاب در ضمن ده فائده، راویان حدیث مدینة العلم ذکر شده است. در اصل کتاب عبقات نیز ده فائده بیشتر ذکر نشده است. نویسنده مطالب هر فائده را به شکلی دسته بندی شده ارائه نموده است؛ به عنوان مثال در فائده اول اسامی راویان را شماره گذاری کرده و در ذیل نام هر راوی، اسامی روات اهل سنت را که حدیث او را نقل کرده اند لیست کرده است که خواننده راحت تر می تواند با متن ارتباط برقرار کند. در فائده دهم نیز ثبوت حدیث مدینة‍ العلم و قطعیت آن را در ضمن هشت شماره به تفکیک ارائه نموده است
میلانی علاوه بر ارائه مطالب به زبانی روان و امروزین، به هنگام تلخیص تفاصیل مرتبط را در ذیل یک شماره آورده است؛ به عنوان مثال در همین فائده دهم از مقدمه، مورد دوم تا نهم که امام حسن مجتبی(ع) و ائمه پس از ایشان تا امام رضا(ع) ناقل این حدیث هستند، همه را در ذیل مورد دوم می آورد
در جلد چهاردهم عبقات به سند حدیث پرداخته شده و 245 وجه برای آن ذکر شده است. میلانی این موارد را به 151 مورد تقلیل داده است
نویسنده در ذیل عنوان «ملحق حدیث مدینة العلم» چنین می نویسد: «این نام گروهی دیگر از پیشوایان بزرگ و حافظان و دانشمندان برجسته اهل سنت است که در قرن های متفاوت حدیث «أنا مدینة العلم» را روایت کرده اند. آنها را از اسنادها یا مدرک ها به اندازه توان خود و به قدر فرصت استخراج کرده ام و برای افزایش بهره گیری و سودمندی می آورم و توفیق از خداوند متعال است». سپس اسامی یک صد تن را با ذکر شرح حالشان می آورد که از آن جمله اند: داوود بن سلیمان غازی، ابومعاویه نابینا، ابوعبید یا قاسم بن سلام بغدادی

[ویکی نور] خلاصه عبقات الانوار (حدیث تشبیه). خلاصه عبقات الأنوار یا «نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار» تلخیص «عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار» میر حامد حسین هندی کنتوری لکهنوی، به قلم سید علی حسینی میلانی است. این کتاب خلاصه بخشی از کتاب عبقات با موضوع «حدیث تشبیه» است که در کتاب عبقات در جلد شانزدهم تحقیق غلامرضا بروجردی ذکر شده است. ترجمه کتاب توسط مرتضی نادری انجام شده است.
مجلد حاضر از کتاب «نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار» به حدیث «تشبیه» یا «اشباه» می پردازد؛ حدیثی که از نظر سند، در نهایت صحت و از جهت دلالت بر امامت، در غایت استواری است. حدیث «تشبیه» دربردارنده این حقیقت است که ویژگی های والا و خوی های کریمانه ای که در پیامبران الهی پراکنده شده، در سرور ما امیرالمؤمنین(ع) یکجا فراهم آمده است و این از حقایقی است که به برتری آن حضرت از سایر مردمان، بلکه به برتری و «افضلیت» وی از همه پیامبران، جز پیامبر اکرم(ص) دلالت می کند. و چون امیرالمؤمنین(ع) برترین فرد امت پس از رسول خداست، تنها اوست که شایسته «خلافت عام» و «امامت کبرا» است و بنابر قاعده عقلی قبح پیشی گرفتن کهتر بر مهتر (مفضول بر افضل)، پیشی گرفتن دیگری بر او در خلافت، باطل است.
میلانی در ابتدای کتاب، شرح حال میرحامد حسین و یادکرد او را به ترجمه مجلد «حدیث ثقلین» ارجاع داده است.
میرحامد حسین در بخش سند حدیث نام چهل تن از راویان حدیث تشبیه را ذکر کرده که میلانی در خلاصه به 38 راوی اشاره کرده است. وی بخش هایی از کلام صاحب عبقات را که ارتباط کاملی با حدیث نداشته را حذف کرده است؛ به عنوان مثال در مورد روایت ولی الله لکهنوی تنها به ذکر حدیث و ترجمه آن به نقل از لکهنوی بسنده کرده است و شرح حال او را که فرزندش محمد در ضمیمه رساله اغصان اربعه آورده، قلم گرفته است؛ اما لازم می داند که نتیجه گیری کند، لذا چنین می نویسد: «خواننده گرامی! از آنچه بر تو خواندیم و برایت از سخنان ارکان و پیشوایان و حافظان بزرگ اهل تسنن و دانشمندان نامی ایشان در علوم گوناگون نقل کردیم، دریافتی که حدیث تشبیه، با الفاظ و عبارات گوناگون و با زنجیره های نقل و اسنادهای مختلف، حدیثی صحیح است و هیچ تردیدی در آن روا نیست و بی گمان، سخنی است که دانشمندان سنی به گونه مستند، از شماری از صحابه، از پیامبر گرامی و فرستاده بزرگ الهی(ص) نقل کرده اند. آری! ایشان حدیث تشبیه را در کتاب های خود روایت کرده و آورده اند و در سخنان خود بدان استشهاد نموده و در اشعار خود سروده اند؛ پس دهلوی چگونه درستی اش را برنمی تابد و وجود آن را در کتاب های اهل سنت نمی پذیرد و می پندارد که آنها این حدیث را قبول نکرده اند؟! خدای بدانچه او بر زبان رانده، رسیدگی خواهد کرد؛ چراکه وی برای حسابرسی بس است.
نویسنده، بخش دلالت حدیث عبقات را در فصول و عناوین جدیدی شماره گذاری و ارائه کرده است. در ابتدا اشکالات دهلوی به دلالت حدیث تشبیه را در ضمن هفت اشکال و پاسخ مطرح کرده است. سپس عناوین دیگری مانند: شبهات دهلوی پیرامون دلالت حدیث بر افضلیت را در ضمن دو اشکال مطرح و پندارهای دهلوی در اثبات برابری خلفای سه گانه با پیامبران را در ضمن 13 اشکال ابطال کرده است.
در انتهای کتاب بخشی تحت عنوان «ملحق حدیث تشبیه» آمده که تحقیق میلانی است. وی درباره این بخش چنین می نویسد: «زمان بدان اندازه فراخ نبود تا من بتوانم همه مآخذ را برای یافتن روایات و راویان دیگری از حدیث تشبیه بکاوم؛ لیکن از آنجا که برخی از دانشمندان ستیزه جوی اهل سنت بر شماری از اسنادهای یاد شده در کتاب خرده گرفته اند، سزا دیدم پیرامون این اسنادها، به پژوهش بپردازم و سخن آنان را درباره رجال آنها بررسی کنم تا درستی این نقل ها روشن و اعتراض های معترضان برطرف شود. از این رهگذر، حال معترضان و غایت تعصبشان بر ضد اهل بیت رسول خدا(ص) نیز نمایان می شود. این حدیث شریف را شماری از صحابه بزرگ و دیگران، نقل کرده اند: مانند: عبدالله بن عباس، ابوسعید خدری، انس بن مالک و....

[ویکی نور] خلاصه عبقات الانوار (حدیث منزلت). خلاصه عبقات الأنوار تلخیص «عبقات الأنوار فی إمامة الأئمة الأطهار» میرحامد حسین هندی کنتوری لکهنوی به قلم سید علی حسینی میلانی است. این کتاب خلاصه بخشی از کتاب عبقات با موضوع «حدیث منزلت» است که در کتاب عبقات در جلد یازدهم تحقیق غلامرضا بروجردی ذکر شده است. ترجمه کتاب توسط محمدباقر محبوب القلوب انجام شده است.
این اثر همانگونه که در مقدمه ذکر شده حدیث دوم از دوازده حدیثی است که صاحب عبقات در رد و نقض باب هفتم کتاب «تحفة اثنی عشریة» مولوی عبدالعزیز بن شاه ولی الله دهلوی ملقب به شاه صاحب نوشته است
نویسنده در مقدمه اش بر کتاب، ضمن اشاره به آیاتی که در آنها ویژگی های حضرت هارون نسبت به موسی ذکر شده چنین می نویسد: حدیث منزلت تمام این موقعیت ها را که برای حضرت هارون نسبت به حضرت موسی(ع) ثابت شده است برای امیرالمؤمنین(ع) نسبت به خاتم پیامبران حضرت رسول اکرم(ع) (جز نبوت) به دست می دهد. این از جهت دلالت. از جهت سند نیز، حدیث منزلت، از حدیث های قطعی است. پس، این حدیث، دلیل قطعی دیگری است بر امامت حضرت علی(ع) بعد از پیامبر اکرم(ص). اما توجیه کنندگان واقعیت تاریخی موجود برای پاسخ دادن به این استدلال در برابر کتاب و سنت به پا خاستند، سخن را به درازا و گزاف گویی کشاندند و به شرق و غرب دست آویختند، تا آنجا که دیدگاه ها و اندیشه هایشان با هم به تناقض افتاد، سپس بعضی از آنان به جعل حدیثی روی آوردند تا با آن تعارض یابد و گروهی به تحریف آن پرداختند تا هدفی خلاف متن حدیث را برساند. به هر حال، پاسخ های قوم به استدلال شیعیان درباره این حدیث و امامت حضرت امیرالمؤمنین(ع) به گروه های زیر تقسیم می شود: دشنام دادن و ناسزاگویی، مناقشه در سند حدیث و مناقشه در دلالت حدیث. مهم در این توجیهات - که وجهی علمی هم دارد- گروه سوم است. این کتاب، بیان استدلال بر امامت بلافصل حضرت امیرالمؤمنین(ع) را از حدیث منزلت به عهده دارد و با نقد علمی، به مناقشه های غیرمستند قوم چه در اثبات و چه در رد آن نظر دارد، و این کار، تنها با بهره گیری از کتاب های مشهور و مورد اعتماد خودشان انجام می گیرد
میرحامد حسین در بخش سند حدیث، اسامی راویان حدیث اهل سنت که حدیث منزلت را نقل کرده اند را به همراه نص روایت بدون ترجمه ذکر کرده است. میلانی در خلاصه با شماره گذاری این اسامی به نام 88 راوی به همراه ترجمه روایت اشاره کرده است
نویسنده، بخش دلالت حدیث عبقات را بدون تغییر در تعداد در 40 دلالت ارائه داده است
در انتهای کتاب بخشی تحت عنوان «ضمیمه حدیث منزلت» آمده که نوشته میلانی است. وی در مقدمه این بخش چنین می نویسد: «ما، در هر حدیث از حدیث های این مجموعه، ضمیمه ای در بخش سند آورده ایم و در آن سخن گروهی از بزرگان راویان حدیث را استدراک کردیم، یا بعضی اسنادهای صحیح آن را آوردیم با تصحیح خود یا دیگران. لیکن چون حدیث منزلت از حدیث های دو کتاب بخاری و مسلم معروف به صحیحین است و در کتاب های مشهور دیگر نیز آمده است، نیازی به اصلاح راویان آن که مؤلف بزرگوار عبقات الأنوار آورده است، ندیدیم. از سوی دیگر، دیدیم نکته ای که مخالفان درباره اش زیاده گویی می کنند، ورود این حدیث در جنگ تبوک است، تا قرینه ای باشد و جانشینی حضرت امیرالمؤمنین(ع) را به دوره زمانی خروج پیامبر(ص) به سوی تبوک محدود کند، و بدین سان، حدیث بر عمومیت دلالت نکند و نتوان به امامت بلافصل پس از رسول خدا(ص) به آن استدلال کرد. نویسنده گرامی عبقات الأنوار به پاسخ این شبهه دقت و توجه کرده است و ثابت نموده که پیامبر(ص) این سخن در مناسبت های بسیاری فرموده اند. ما کار او را دنبال کردیم و این رساله را بر اساس روش ایشان قرار دادیم، با افزودن موردها و روایت های دیگری. در اینجا به موردهای یقینی از روایت های مشهور بسنده کردیم و در جهت اثبات صحت بسیاری از اسنادهای حدیث ها کوشیدیم و از آوردن فایده های بسیاری دریغ نکردیم