خلاصه الحکمه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خلاصة الحکمة (کتاب). «خلاصة الحکمة» تالیف محمد حسین عقیلی خراسانی کتابی درباره کلیات علم پزشکی به زبان فارسی است.
نویسنده این اثر را پس از تمام شدن نگارش کتاب مخزن الادویه، به درخواست استادش، میر محمدعلی حسینی نوشته است. این کتاب سومین کتاب از موسوعه ارزشمند مجمع الجوامع که در سه مجلد منتشر شده است. شروع تالیف کتاب به تصریح نویسنده سال ۱۱۹۵ قمری بوده است.

[ویکی نور] «خلاصة الحکمة» تألیف محمد حسین عقیلی خراسانی کتابی درباره کلیات علم پزشکی به زبان فارسی است.
نویسنده این اثر را پس از تمام شدن نگارش کتاب مخزن الادویه، به درخواست استادش، میر محمدعلی حسینی نوشته است. این کتاب سومین کتاب از موسوعه ارزشمند مجمع الجوامع که در سه مجلد منتشر شده است. شروع تألیف کتاب به تصریح نویسنده سال 1195ق بوده است.
این اثر شامل یک مقدمه و دو مقاله و بخش ضمائم است. مؤلف در مقدمه که در بردارنده چهار فصل است، به بیان تعریف علم طب، هدف و موضوع و شرف آن و بیان سخنانی به عنوان سفارش به طبیب و بیمار می پردازد. مقاله اول مشتمل بر چهار رکن و مقاله دوم نیز مشتمل بر دو فن است. هر یک از ارکان و فن ها نیز خود به فصولی تقسیم شده اند.
بسیاری از مطالبی را که مؤلف در این کتاب می نگارد، از زمان ابوعلی سینا به بعد به چشم می خورد، ولی اهمیت کار مؤلف در این است که هیچ یک از نویسندگان قبلی به تفصیل و دقت او این مطالب را نقل و تحریر نمی کنند.
البته این کتاب بیشتر بیان گر خصوصیت تحقیق مؤلف است تا خصوصیت تتبع، ولی با این حال تتبع مؤلف هم در این کتاب قابل توجه است. نام بردن از بیش از صد طبیب نامی و نقل قول از آن ها، از حکمای یونانی گرفته تا عرب و فارس، از قدیمی ترین آن ها اسقلینوس تا اطبای معاصر خود؛ مانند حکیم اکبر ارزانی و ذکر بیش از چهل کتاب مشهور حکایت از کوشش و پژوهش مؤلف در علم طب و اهمیت تألیف کتاب دارد.

[ویکی فقه] خلاصه الحکمه (کتاب). «خلاصة الحکمة» تالیف محمد حسین عقیلی خراسانی کتابی درباره کلیات علم پزشکی به زبان فارسی است.
نویسنده این اثر را پس از تمام شدن نگارش کتاب مخزن الادویه، به درخواست استادش، میر محمدعلی حسینی نوشته است. این کتاب سومین کتاب از موسوعه ارزشمند مجمع الجوامع که در سه مجلد منتشر شده است. شروع تالیف کتاب به تصریح نویسنده سال ۱۱۹۵ قمری بوده است.
ساختار
این اثر شامل یک مقدمه و دو مقاله و بخش ضمائم است. مؤلف در مقدمه که در بردارنده چهار فصل است، به بیان تعریف علم طب ، هدف و موضوع و شرف آن و بیان سخنانی به عنوان سفارش به طبیب و بیمار می پردازد. مقاله اول مشتمل بر چهار رکن و مقاله دوم نیز مشتمل بر دو فن است. هر یک از ارکان و فن ها نیز خود به فصولی تقسیم شده اند.
گزارش محتوا
بسیاری از مطالبی را که مؤلف در این کتاب می نگارد، از زمان ابوعلی سینا به بعد به چشم می خورد، ولی اهمیت کار مؤلف در این است که هیچ یک از نویسندگان قبلی به تفصیل و دقت او این مطالب را نقل و تحریر نمی کنند.البته این کتاب بیشتر بیانگر خصوصیت تحقیق مؤلف است تا خصوصیت تتبع، ولی با این حال تتبع مؤلف هم در این کتاب قابل توجه است. نام بردن از بیش از صد طبیب نامی و نقل قول از آن ها، از حکمای یونانی گرفته تا عرب و فارس، از قدیمی ترین آن ها اسقلینوس تا اطبای معاصر خود؛ مانند حکیم اکبر ارزانی و ذکر بیش از چهل کتاب مشهور حکایت از کوشش و پژوهش مؤلف در علم طب و اهمیت تالیف کتاب دارد.نگاهی به تحقیقات مؤلف در این اثر نشانگر این مطلب است که هدف او در نگارش کتاب تنها تقلید و احیانا جمع آوری اقوال نبوده، بلکه وی آنچه را نوشته و یا نقل کرده بر اساس تجربه و تحقیق به اثبات رسیده است.بنابراین مؤلف گاه به نقد سخنان بزرگان طب می پردازد که نمونه ای از این اشکالات و انتقادات را می توان در مبحث حقنه مشاهده کرد که چگونه مؤلف، سخن بزرگانی؛ همچون قرشی و یا نفیس الدین کرمانی در کتاب شرح اسباب و علامات را در معرض نقد قرار می دهد.البته هدف او از انتقادات تنها اشکال تراشی نبوده، از این رو گاه به انتقادات خود جواب می دهد و یا سخنان اطبای دیگر را به گونه ای توجیه می کند تا نقد و اشکالی بر آن ها وارد نشود. در کنار نقد و انتقاد، مؤلف جانب ادب را نیز رعایت می کند و گاه در هنگام نقد از بزرگان با القابی شایسته تعبیر می کند.در کنار تحقیقات جامع مؤلف، استفاده فراوان و به جای او از اصطلاحات پزشکی سنتی، جامعیت این اثر را مضاعف می گرداند. با توجه به این خصوصیات، کتاب خلاصةالحکمة را می توان یک فرهنگ لغات و اصطلاحات در باب کلیات طب دانست و در واقع این کتاب پله اول فراگیری طب خواهد بود که با فراگیری اصطلاحات آن، کار در مراحل بعدی- یعنی ادویه مفرده، ادویه مرکبه و معالجات- بسیار آسان خواهد شد.
مطالب کتاب به اختصار
...

پیشنهاد کاربران

بپرس