خفته

/xofte/

مترادف خفته: آرمیده، خسبیده، خوابیده، غنوده ، غافل، بی خبر، ناآگاه، نهفته، به ظاهر آرام

متضاد خفته: بیدار

معنی انگلیسی:
asleep, slept, sleeping person, dormant, quiescent, torpid

لغت نامه دهخدا

خفته. [ خ ُ ت َ / ت ِ ] ( ن مف / نف ) خوابیده. خسبیده. بخواب رفته. ( ناظم الاطباء ). نائم. راقد. نومان. ناعِس. وَسِن. ( یادداشت بخط مؤلف ). ج ، خفتگان :
ز ناگه بار پیری در من افتاد
چو بر خفته فتد ناگه کرنجو.
فرالاوی.
همه شب از ایشان پر از خفته دید
یکایک دل لشکر آشفته دید.
فردوسی.
نشانی نداریم از آن رفتگان
که بیدار و شادند اگر خفتگان.
فردوسی.
اگر خفته ای زود برجه بپای
وگر خود بپایی زمانی مپای.
فردوسی.
چه مرده و چه خفته که بیدار نباشد
آنرا چه دلیل آری و این را چه جوابست.
منوچهری.
خفته و مرده از قیاس یکیست.
؟ ( از قابوسنامه ).
گرچه بجفا پشت مرا داری خم
من مهر تواز دلم نگردانم کم
از تو نبرم از آنکه ای شهره صنم
تو خفته ای و بخفته بر نیست قلم.
؟ ( از قابوسنامه ).
خفته بگذار و مکن بیهده بیدارش.
ناصرخسرو.
خفته بجانی تو ز چون و چرا
نه بتن از خورد و شراب و طعام.
ناصرخسرو.
خرگوش وار دیدم مردم را
خفته دو چشم باز و خرد خفته.
ناصرخسرو.
بیدار شو فضیحتی ای خفته.
ناصرخسرو.
فرمودکه من خود را خفته سازم. ( کلیله و دمنه ). می اندیشم که چون مار خفته باشد، چشم جهان بین او را برکنم. ( کلیله و دمنه ). بادی از خفته جدا شد. ( کلیله و دمنه ).
عالمت جاهل است و تو جاهل
خفته را خفته کی کند بیدار.
سنائی.
تافتند از هوای نفس و فساد
بر سر خفته همچو در فنجک.
( از حاشیه اسدی نخجوانی ).
صبح محشر دمید و ما در خواب
بانگ زن خفتگان عالم را.
خاقانی.
مسافران بسحرگاه راه پیش کنند
تو خواب پیش کنی اینت خفته رعنا.
خاقانی.
من ترا طفل خفته چون خوانم
که تویی خواب دیده بیدار.
خاقانی.
بربط که بطفل خفته ماند
بانگ از بر دایگان برآورد.
خاقانی.
چو همرسته خفتگانی خموش
فروخسب یا پنبه درنه بگوش.
نظامی.
سر خفتگان را برآری ز خواب
ز روی خرد برگشایی نقاب.
نظامی.
گر تشنگان بادیه را جان بلب رسیدبیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( اسم ) خوابیده بخواب رفته خسپیده. جمع : خفتگان .

فرهنگ معین

(خُ تِ )(ص مف . )خوابیده ، به خواب رفته .

فرهنگ عمید

۱. خوابیده.
۲. درازکشیده.
۳. [مجاز] ازکاربازمانده، باطل، متوقف.
۴. [مجاز] غافل، بی خبر.
۵. [قدیمی] خمیده.

فرهنگستان زبان و ادب

{dormant} [کشاورزی- علوم باغبانی] ویژگی گیاه یا بذر در حالت خفتگی

گویش مازنی

/Khefte/ گلوبند – نوعی گردن بند زنان

جدول کلمات

نایم

مترادف ها

asleep (صفت)
خوابیده، خفته، غنوده

فارسی به عربی

نائم

پیشنهاد کاربران

خفته : بی خبر
خفته: در پهلوی خفتگ xuftag بوده است.
( ( برفت او و این نامه ناگفته ماند
چنان بخت بیدار او خفته ماند. ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 216. )

بر روی خفته یا بروی خفته:: دمرو

بپرس